zal het zomerpeil ten behoeve van de scheepvaart en de drink
watervoorziening 20 c.M. worden verhoogd. Het gevolg daarvan
is, dat de boezemlanden moeten worden ingepolderd. Door dit
inpolderen moet echter op die gronden een geheel andere wijze
van cultuur worden gedreven. Wil dit inpolderen oeconomisch
gemaakt worden, dan moeten in de gevormde polders boerderijen
worden gebouwd; het land moet anders behandeld en bemest
worden. Geschiedt dit evenwel, dan vervallen de jaarlijksche
hooilandverhuringen, waarop honderden kleinere landbouwers in
de Friesche Wouden absoluut waren aangewezen. Deze bedrijven
worden dus geheel ontwricht, wat een oeconomisch nadeel is.
Bij het opmaken van de balans van een cultuur technisch werk
moet hiermede worden rekening gehouden. Een cultuur-ingenieur
moet dus een grondig inzicht hebben in de gevolgen, die een
cultuur-technisch werk, zoowel op het complex zelf, als op de
omgeving zal hebben.
In vele gevallen zal aan hem, indien hij rijksambtenaar is, door
de Regeering om advies worden gevraagd over het verstrekken
van subsidie en over de hoogte dier subsidie. In dat geval moet
hij dus niet alleen beoordeelen, hoeveel de direct belanghebbenden
billijkerwijze bij kunnen dragen, maar ook of er kans is, dat de
Regeering door de indirecte voordeelen, zooals verruiming van
belastinggebied, verhooging van productie en betere werkgelegen
heid, op den duur de verstrekte subsidie met interest terug zal
kunnen krijgen. Hij mag dus niet geheel leek zijn op het gebied
van de practische Staathuishoudkunde.
Bij de uitvoering van een werk komt men direct in conflict
met verschillende rechten en met de verschillende vormen van
grondgebruik; met eigendom, recht van opstal, erfpacht, grond
rente, beklemming, vruchtgebruik, pacht, erfdienstbaarheden, rechten
en verplichtingen tusschen eigenaren van naburige erven, enz.
enz. Hij moet weten, op welke wijze hij deze moeilijkheden
opzij kan schuiven of ontgaan en dus de verschillende ont
eigeningswetten kunnen hanteeren. Hoe grooter opruiming hij
daarbij kan verkrijgen onder de verschillende erfdienstbaarheden,
hoe beter het meestal zal zijn; hieronder komen gebruiksvormen
voor, zooals het recht van naweide en de mandeeligheid, die allen
vooruitgang onmogelijk maken. Dan moet hij uitstekend op de
hoogte zijn van de Waterstaatswetten, het oprichten van water-
