io5
De rand heeft een middellijn van 16 c.m. op de verdeeling, die
op de normale wijze op een ingewalste zilverstrook is aangebracht
en tot in vijfde centesimale graden onderverdeeld is.
De horizontale rand is natuurlijk bedekt. In deze bedekking
is een opening, afgedekt door een glaasje, dat men gemakkelijk
af kan lichten om de zilverstrook te reinigen (wat alleen mag
geschieden door zacht wrijven met zuivere watten, gedrenkt in
zuurvrije olie en nawrijven met watten, gedrenkt in lichte ben
zine). Dit glasplaatje, dat aangebracht is ongeveer 20 graden
rechts van microscoop I, draagt een indexstreep, waaraan men
een tweede, grove verdeeling kan aflezen. Met deze inrichting
kan men de verschillende randstanden, in welke men wenscht te
meten, zeer eenvoudig instellen. De becijfering van de grove
verdeeling is zoodanig, dat men aan den index steeds hetzelfde
aantal graden afleest als aan microscoop I.
c. Microscopen. De aflezing geschiedt met afleesmicroscopen
met 48 X vergrooting. In strijd met den, door de genoemde
commissie gestelden eisch van een glasplaat met 20-deelige schaal
in het microscoop, is een 10-deelige schaal aangebracht, zoodat
men direct dubbel-minuten afleest.
Door den fabrikant werd erop gewezen dat men met de laatste
inrichting een zeer fraai gezichtsveld verkreeg, dat ook bij lang
durige waarnemingen, weinig vermoeiend op het oog werkt, wat
natuurlijk van een te enge verdeeling op de glasschaal niet gezegd
kan worden. Nu kan men aan dit bezwaar bij de 20-deelige
glasschaal weliswaar tegemoet komen, door aan het objectief van
het microscoop een sterkere vergrooting te geven, maar ieder
zal inzien, dat ook daar grenzen zijn. Immers bij grootere ob-
jectiefvergrooting zou men de randstrepen evenredig dunner moeten
maken, wat zeker schaden zou aan de zeer fraaie uitvoering,
die thans is verkregen. Hetzelfde geldt voor de verdeeling op
het glasdiafragma bij opvoering van de oculairvergrooting, terwijl
ook dan van de randstrepen nog alle kleine foutjes duidelijk naar
voren zouden komen en dat zou de afleesnauwkeurigheid zeker
schaden. Voor hetzelfde microscoop aan een ouden Hi lde-
brand-theodoliet zijn in vroeger jaren vergelijkende proeven
gedaan in het laboratorium der Techn. Hoogeschool met een
10-deelige en 20-deelige glasschaal. Het resultaat was, dat de
