Dat geeft dus alleen een vermindering in geringe mate voor
den 2 c£>-term en de andere termen geven zelfs weer een ver
grooting tengevolge van den kleineren noemer, d.w.z. men kan
ze buiten beschouwing laten.
Bij de beoordeeling der resultaten heeft men natuurlijk te be
denken, dat die in uiterlijk gunstige omstandigheden zijn ver
kregen. Toch kan men veilig zeggen, dat alles aan het instru
ment moet meewerken, om zulke groote nauwkeurigheid te
bereiken. Ook de mechanische uitvoering moet dan zeer goed
zijn, wat hier dan ook zeker zoo was. Men kan veilig aannemen,
dat de randverdeeling practisch zonder fouten is. Immers ik
meen gerust te mogen zeggen, dat ook de verkregen waarde van
t nog niet eens geheel ten laste van de randverdeeling komt.
Want in de waarde van v zal bijv. ook de persoonlijke schat-
tingsfout niet tot uiting komen. Deze behoeft daarvoor slechts
constant te zijn, gedurende het korte tijdsverloop van een dubbele
hoekmeting. Indien een waarnemer een vreemde opvatting heeft
omtrent de waarde van een aflezing, dan zal deze bij den terug
gang nog wel dezelfde zijn voor deze zelfde aflezing. Bij den
serie-teruggang met een geheel andere aflezing is deze schat-
tingsfout echter heel anders. Dit kwam zeer sterk uit, toen
ik eerst 2 volledige onderzoekingsreeksen van 40 randstanden
deed, waarbij een ongeoefende waarnemer microscoop II aflas.
De waarden van x toonden niet de minste overeenkomst voor
de beide reeksen, terwijl ik vond:
m tv
reeks I 2,5 12,3 0,4
II 2,0 7,3 4- 1,1
lil 1,8 4,7 0,2
Men ziet, dat de waarde van m ongeveer dezelfde bleef, doch
dat t bij de 2e reeks al veel kleiner was dan bij de ie. Toen
ik de aflezingen daarbij controleerde, bleek mij de slechte schat
ting voor sommige waarden. In den loop van deze reeks is dat
verbeterd, maar voor de zekerheid is, door mij alléén, toen nog
een derde reeks gedaan, die de genoemde resultaten gaf.
Hieruit blijkt wel het bezwaar, dat aan deze methode van
randonderzoek verbonden is bij theodolieten, die afgelezen worden
met aflees- of streepmicroscopen en noniën. Toch blijft het een
fraaie en handige werkwijze voor een keuring en is als zoodanig
ii4
