spreker zeide, den theodoliet met afleesoculair naast den kijker,
waarin het gemiddelde van de twee standen van de indices
t. o. v.. den rand wordt aangegeven.
Met de nauwkeurige instrumenten zijn wij nu ook in den tijd
van de exacte werkwijzen: centreering, de heliotroop en signaal-
bouw worden even behandeld, moderne netten zien wij voor ons
en ook aan de hand van teekeningen op het scherm volgt
dan een uiteenzetting van het begrip geoïde.
Bij het Nederlandsche net wordt langer stilgestaan, in het bij
zonder bij de aansluitingen aan Duitsche pn aan Belgische zijde en
daarna krijgt men eene levendige beschrijving van de basismeting
bij Stroe, verricht in 1913, die men op het doek in vollen gang ziet.
Hoewel slechts in verwijderd verband staande met de gedaante
der aarde toont spr. een enkel beeld van eene kadastrale her
meting, n.l. van de eerste die aan de R. D. aangesloten werd.
(Hilvarenbeek, 1908.)
Bij de bespreking van het internationale verband, waarin de
metingen geschieden voor de ellipsoïde (en de geoïde, die ten
opzichte van deze bepaald wordt), krijgt men iets te zien van de
triangulaties in onze koloniën. De verschuiving in horizontalen
zin van triangulatiepilaren in de residentie Tapanoeli is voor spr.
het uitgangspunt voor eene beschouwing over de bewegingsver
schijnselen in de aardkorst, een nieuw gebied van studie, waar
mede de geodesie zich heden ten dage bezig houdt. Wij zien
ook hoe van het net van Krayenhoff en dat der R. D. vele
punten samenvallen, wat aanleiding zou kunnen geven tot ver
gelijking der uitkomsten, om daaruit eene al of niet bestaande
langzame verschuiving in historischen tijd, met zekerheid te con-
stateeren. De waargenomen periodieke veranderingen in den
stand der aardas en de eb- en vloedbeweging der vaste aard
oppervlakte, door Hecker uit slingerwaarnemingen afgeleid, worden
vermeld, waarna spr. sluit met de aarde en den vooruitgang in
onze opvattingen omtrent hare gedaante te bezien in het kader
van het haast onbekende groote heelal; al hebben wetenschap
en techniek eene hooge vlucht genomen, steeds deden zich weer
nieuwe vraagstukken voor en alle menschelijk werk blijft dan
toch onbeduidend, vergeleken bij Gods oneindige schepping.
m. Met een hartelijk woord dankt de Voorzitter den spreker
i8i
