195
op twee diametraal tegenover elkaar staande deelen van den rand.
Vandaar wordt het teruggekaatst en door een ingewikkeld op
tisch stelsel geleid naar het afleesoculair H3, alwaar van de beide
randdeelen beelden worden gevormd. Een indexstreep bevindt
zich op een glazen plaatje in dit oculair.
Bij optische centreering moet de ie as van binnen geheel open
zijn, daartoe wordt Ji dan uitschuifbaar gemaakt.
Van den verticalen rand, belicht door het prisma J2, worden
op overeenkomstige wijze de beelden van tegenover elkaar staande
deelen, via het inwendige van de 2e as en één der stutten, in
het afleesoculair H3 gebracht.
Uitermate interessant is 't, de vorming van die beelden en wat
verder met de aflezing samenhangt stap voor stap na te gaan
belangstellenden zij hier verwezen naar een artikel van Prof.
Dr. O. Eggert in het Zeitschrift für Vermessungswesen van
Augustus 1924 wij volstaan hier met weer te geven wat in
het afleesoculair te zien is; Fig. 2 en Fig. 3 toonen dat op lh
der ware grootte. Van beide randen ziet men twee beelden,
in tegengestelde richting loopend; Hj is de
aanduiding voor den verticalen rand (Höhen-
ablesung), S3 voor den horizontalen rand
(Seitenablesung). Voor dezen laatste is de
stand in Fig. 2, welke genomen is na het
moment waarop een punt met den kijker
gevizeerd is, grof afgelezen 90°3o' en 2jo°T,o'
(sexagesimaal). Men doet nu alvorens deze aflezing te verrichten
de deelstrepen der twee beelden samenvallen door draaiing aan
den knop Q (Fig. 1), waarbij men de strepen (b.v. 90°20' en
27o°4o') naar elkaar toebrengt. In verband staande met dezen
knop Q bevinden zich in den weg der lichtstralen planparallelle
glazen plaatjes, die als zij gedraaid worden de verplaatsing der
beelden veroorzaken. Met een stand der glazen plaatjes loodrecht
op de lichtstralen correspondeert de o-stand
van een verdeelden trommel. Wat nu het
verdere gevolg is van deze draaiing ziet men
in Fig. 3: het venstertje voor de fijne aflezing
(beneden in het gezichtsveld) vertoont de aan
tallen minuten en secunden, die bij het zoo
even genoemde bedrag opgeteld moeten worden.
78 f9 ■tóZlOZZG
9Z63g8B90l9t 9
Fig- 3-
