mogelijk is. Het is dan niet uitgesloten, dat de indirecte de
directe daar belangrijk in nauwkeurigheid zal overtreffen, tenzij
men onder directe meting ook wil verstaan het afleiden uit een
nauwkeurig direct gemeten afstand door middel van hoekmeting.
De oude tegenstelling tusschen de optische en directe methode
als onuauwkeurig-nauwkenrig, die bestond ondanks de door Jordan
voor de directe gestelde uiterste grens van nauwkeurigheid van
0.05%, wordt door de vervolmaking der instrumenten en baken
thans voor een groot gedeelte opgeheven, wat spreker uit de
verkregen resultaten hoopt aan te toonen.
Spreker gaat dan eerst aan de hand van vele projecties over
tot een korte uiteenzetting van het principe, den z.g. parrallactischen
hoek, die wordt verkregen door draden (Reichenbach) of één en
twee prisma's (Wild en Boszhardt). Verder demonstreert spreker
verschillende baaktypen, o. m. de baak van Werffeli met een
eigenaardige dubbele verdeeling en de door spreker ontworpen
velden-millimeter baak, reeds beschreven in het Tijdschrift. Dan
worden besproken de voor- en nadeelen van verticale en hori
zontale opstelling. De praktische voordeelen der eerstgenoemde
wegen niet op tegen de grootere nauwkeurigheid der laatste
(ontgaan van de gevolgen der differentiaal-refractie), zoodat voor
nauwkeurige afstandsmeting alleen de horizontale baak in aan
merking komt.
Uitvoerig wordt thans stilgestaan bij de resultaten van in
Wageningen genomen proeven door de waarnemers Hamelberg,
Beukering en van den Bosch, de eerstgenoemde daartoe wel
willend aangewezen door het Departement.
Van een vijfzijdige polygoon met een totale lengte van 889 m
bedroeg het maximum-verschil in de coördinaten, berekend met
direct en indirect gemeten lengten 3 cm, terwijl 2 verschillen
van 2, 1 van 1 en 4 van o cm voorkwamen. Het maximum-
verschil in een lengte der volgens twee methoden gemeten zijden
was 56 mm op 217 m.
Voor een polygoon van 1245 m was de grootte van de sluitfout
direct 0.238 m, en indirect 0.206 m. Bij beide polygonen was de
baakopstelling verticaal en bleek, dat de indirecte methode minder
tijd vorderde dan de directe.
Ook de resultaten van een polygoon van 3800 m, gemeten in
de Grebbe met horizontale baakopstelling en spinragdraden-
203
