4
dikwijls ook van andere punten dan alleen standplaats en doel.
De jutste ligging zal soms bekend moeten zijn van een in de
nabijheid van het te bevuren object gelegen hulpdoel, dat gebruikt
kan worden om op in te schieten. Wat verstaan moet worden
onder «inschieten» tegen een doel of tegen een hulpdoel is vrij
duidelijkal vurende worden de factoren van toevalligen aard en
wisselende grootte bepaald om daarna bij het uitwerkingsvuur
met hun invloed rekening te kunnen houden. Eveneens kan van
belang zijn de kennis van de juiste plaats van een scherp afste
kend terreinvoorwerp, b.v. een torentje in het voorterrein, dat kan
dienen als hulprichtpunt, een punt ten opzichte waarvan de zijde-
lingsche richting aangegeven kan worden.
Behalve richting en afstand komt bij het schieten als landmeet
kundige grootheid nog in aanmerking de terreinhoek, dit is de
hoek dien de richting naar het doel (richtlijn) maakt met het
horizontale vlak.
Als beginsel geldt, dat de vuurleiding geschiedt van een punt,
vanwaar het doel wordt gezien. Zeer dikwijls in den strijd is de
toestand zoo, dat de vuurleider zich niet naar zulk een punt zal
kunnen begeven, de gegevens moeten hem dan verschaft worden
door speciale waarnemers. Vliegtuigen en kabelballons laten wij
in de hoogere sferen hun werk doen zonder ons daar thans verder
mede bezig te houden en wij bepalen ons tot de artillerie-ver-
kenning op den grond. Niet alleen omdat het aantal beschikbare
vliegtuigen in ons leger betrekkelijk gering is blijft die verkenning
op of dichtbij den beganen grond van belang, haar organen,
patrouilles en uitkijkposten, kunnen op eigen wijze zoowel tijdens
het gevecht als daarvoor gegevens verzamelen, die voor de vuur
leiding noodig zijn. Ook lang vóór dat de vijand in een streek
aanwezig is, dus in vredestijd, kan een deel van dit werk ge
schieden. Alvorens hierop nader in te gaan vragen wij ons af,
hoe wel dóór de genoemde organen antwoord werd en wordt
gegeven op de vraag «waar?».
Indien wij dit nagaan voor het laatste tiental jaren valt duide
lijk te constateeren een streven om de nauwkeurigheid der plaats
bepaling op te voeren en zien wij eene geleidelijke ontwikkeling
der methoden.
Uit een militair tijdschrift van het begin van den wereldoorlog
zij het mij vergund aan te halen het volgende voorbeeld van
