5
melding van doelverkenners: «door uitkijkpost op kerktoren A
te 2,30 n.m. waargenomen in N.W. richting den rook van 4
stukken achter hoogte 36,6 vóór bosch bij B», aldaar een zeer
waardevol gegeven voor de bestrijding der vijandelijke artillerie
genoemd, en het volgende bericht: «patrouille bij brug C ziet
versperring 30 °/oo rechts van stoomgemaal D op geschatten afstand
600 meter s. Het juiste beginsel der vastlegging (i. c. poolcoördi
naten) is in beide berichten aanwezigde onnauwkeurigheid in de
ligging der genoemde punten op de kaart, in de richtingsbepaling
en in de afstandsschatting laat echter een speling van honderden
meters in deze plaatsbepalingen toe.
Volgens een paar voorschriften, die mij ter beschikking staan
thans, n.l. het Voorschrift Stellingartillerie (V. St. A.) en het
Schiet voorschrift Vesting-Artillerie (Sch. V. A.) beide van 1915,
moeten de patrouilles voorzien zijn behalve van de stafkaart 1 25000
(«terreinkaart») en een prismakijker met verdeelde glasplaat, o. m.
van een planchet, waarop een kaart 125000 met vierkantennet,
terwijl bij een uitkijkpost het planchet soms vervangen is door
een eenvoudig hoekmeetinstrument («richtvlak» of «kijker tot
plaatsbepaling»).
De patrouille bepaalt als zij de plaats van een ontdekt doel
niet onmiddellijk op de terreinkaart kan aangeven, deze van één
punt af door een potloodlijn te trekken in de richting van het
doel op het georiënteerde planchet en door den afstand in verband
met de op de kaart voorkomende terreinvoorwerpen te schatten,
of (bij uitzondering) door van twee standplaatsen uit voorwaarts in
te snijden. De plaats van het doel wordt in coördinaten opge
geven, aldus: D. 11. 14. 12, waarmede aangegeven worden letter
en nummer van het vierkant en de in het vierkant uitgepaste
afstanden van links en van boven.
De uitkijkpost handelt evenzoo, met dien verstande, dat bij
gebruik van kijkers met verdeelden cirkelrand de richting gemeten
wordt ten opzichte van vaste punten, welke tevoren door een
commandant daartoe zijn aangewezen, en de afstand geschat wordt
zooals boven werd aangegeven of gemeten met een afstandsmeter.
Uit die gegevens door de verkennende organen aan een aan
gewezen commandant verschaft worden de plaatsen van doelen
bepaald. Hierbij wordt gebruik gemaakt van vuurkaarten, waar
onder verstaan worden grijsdrukbladen van de top. kaart 1125000
