9
punten, waarvan de coördinaten door berekening zijn verkregen,
komen (thans) als grondslag van nauwkeurig werk in aanmerking»
(pt 28). De omstandigheden waaronder de T.M. in oorlogstijd
zal werken en de snelheid van uitvoering die dan geeischt wordt
doen grafische constructies op den voorgrond blijven staan. Met
de verlangde nauwkeurigheid is dit ook wel overeen te brengen,
waarbij te bedenken valt, dat de schaal eener teekening waarvoor
coördinaten beschikbaar zijn gemakkelijk grooter genomen kan
worden dan tot nu toe gebruikelijk was, b.v. 1 10000. De metho
den van oriënteering en van plaatsbepaling met het planchet
(hoofdst. Ill) en met het richttoestel (hoofdst. IV) zijn uitvoerig
aangegeven. Uit hoofdstuk III zullen wij enkele punten aanhalen.
Na het voorwaarts insnijden wordt uitgewerkt (in p'en 53 t/m 55)
het achterwaarts insnijdenwanneer men zich in het onbekend
eigen opstellingspunt ongeveer (b.v. met een kompas) kan oriën-
teeren (hier «driehoeksmethode» genoemd).
In de punten 56, 57 en 58 treffen wij achtereenvolgens aan
plaatsbepaling door zijwaarts in te snijden, door meting van
richting en afstand en door polygoneering (deze laatste manier
hier «plaatsbepaling met slagen» genoemd).
Vervolgens komt in pt 61 weer het achterwaarts insnijden aan de
orde, voor het geval dat men zich in het onbekend eigen op
stellingspunt met kan oriënteeren. Onder de vele oplossingen
(vgl. «Het vraagstuk van Snellius op het planchet» van schrijver
dezes in T. v. K. en L. 1921 blz. 51) zijn twee der eenvoudigste
uitgekozen, t. w. een mechanische manier met behulp van cal
queerpapier en de Italiaansche methodezoo genoemd omdat zij
bij den Top. dienst in Italië bij voorkeur gebruikt wordt, welke
neerkomt op grafische constructie van hethulppunt van Collins.2)
In fig 7a is een foutje ingeslopen, i. p. v. den cirkel door x en c had een
cirkel door x, a en c geteekend kunnen zijn.
2) Aan de hand van het figuurtje op het kad. formulier herm. n°. 4, waarin de
standplaats is voorgesteld door P2 en de gegeven punten door A, B en M, kan de
Italiaansche methode kort verklaard worden.
Laat hieronder een hoofdletter de punten in het terrein en de overeenkomstige
kleine letter de punten op het planchet aangeven. Omdat a b bekend is en a en /S
te meten zijn, kan Jabp, geconstrueerd worden; daarna p2. De uitvoering op het
planchet, opgesteld in P2, geschiedt als volgt, zonder cirkelbogen te teekenen: De
liniaal langs a b leggen en op B richten door verdraaiing van het planchetden stand
van het planchet onveranderd latende de richting naar M uitzetten, waardoor in a de
