203
een waterpasinstrument, een statief model-Prof. Dieperink, een
paar waterpasbaken en een horizontale baakopstelling voor af
standsmeting. De baken waren voorzien van een velden-milli-
meter-verdeeling systeem Prof. Dieperink; op tabellen waren de
resultaten van optische afstandsmetingen nader toegelicht.
De indirecte afstandsmeting staat in het centrum van belang
stelling. De bekendste Zwitsersche systemen waren ook vertegen
woordigd: Werffeli, Kern, Wild, Boszhardt. Is 't eenmaal
een vraag van techniek geworden de hindernissen die op dit
gebied nog lagen te nemen, zij worden genomende «Boszhardt»
geeft door een vernuftig aangebracht verband tusschen de glazen
wiggen, die den parallactischen hoek doen ontstaan, en den ver
ticalen cirkel den afstand in horizontale projectie op zeker 0,02
nauwkeurig.
Geheel in overeenstemming met het oordeel van Prof. Scher
merhor n was hetgeen de Inspecteur van den Zwitserschen
Grondboekmeetdienst, de heer Baltensperger, mij mededeelde:
»het is ons gebleken, dat de optische afstandsmeting nu zoover
is gevorderd, dat zij ook met voordeel toepassing kan vinden in
niet geaccidenteerde terreinen».
In tegenstelling met de uitsluitend-fotogrammetrische methode
ontbreekt bij de tachymetrische werkwijze het «veldwerk» niet;
in de afdeeling van het Zwitsersche kadaster was dit dan ook
naast sommige plans tentoongesteld.
Dat in de laatste jaren in Zwitserland vooral ook tachymetrische en
fotogrammetrische werkwijzen toepassing vonden, houdt natuurlijk in
de eerste plaats verband met de geaccidenteerdheid van het terrein.
Maar er zijn andere omstandigheden waarop ik hier even wil wijzen.
Alleen in de Fransche kantons bestond een kadaster, en dit is ook
bijgehouden, maar in de andere kantons bestond bijna niets van dien
aard. De noodzakelijkheid van een opneming was lang gevoeld, en
eindelijk, nadat in 1912 in het Burg. Wetboek de inrichting van een
grondboek was voorgeschreven, is op groote schaal aangepakt. Een
nieuwe dienst, niet belemmerd door bestaande organisatievormen, werd
ingericht. Men heeft toen gebruik gemaakt van de nieuwste instru
menten en methoden, en de ontwikkeling hiervan ook verder gebracht,
met name de nauwkeurigheids-tachymetrie. Men is niet lang blijven expe-
nmeyiteeren, maar heeft toegepast. Blijkbaar met de geschikte menschen
Gedrukte Rede p. 15 en 16.
