63
«nagelen»; de centreerfout bij instrument en signaal blijft beperkt
tot eenige tienden van een m m.
Het beschikbare vierde D-statief gebruikten wij niet, bij voort-
werken in één trek niet, omdat de arbeiders nog te vaak moesten
gecontroleerd worden, en noch het instrument noch de baak of
een opgesteld statief in dit terrein zonder direct toezicht kon
worden gelatenbij zijslagen werd voor de hoekmeting geviseerd
op een witgeverfde gordijnroede in centreerplaatje.
Dat de theodoliet los op den statiefkop staat, blijven wij ge
vaarlijk en ongewenscht achten bij kadastrale metingen, welke
heel vaak onder allerlei obstakels voortgang moeten hebben.
Ook het omleggen van den kijker bij een voor kadastraal ge
bruik bestemd instrument kan niet onze goedkeuring wegdragen
aan doorslaan geven wij verre de voorkeur. De lezer stelle zich
voor een waarnemer met verkleumde handen, die zich haast om
zijn series af te maken vóór dat een op komst zijnde hagelbui
losbreekt, of een die bezig is in een stadsgedeelte waar allerhand
verkeer zijn werk belemmert en waar aanstonds een school uit
gaat, waardoor zijn signaal gevaar loopt omgeworpen te worden,
en vergelijke nauwkeurig de manipulaties welke voor omleggen
en voor doorslaan noödig zijn. In plaats van een theodoliet type A
zal waarschijnlijk een van het type B te prefereeren zijn, ook al
is het instrument dan iets hooger en de vergrooting van den
(korteren) kijker minder (tenzij een kijker van Wild wordt aan
gebracht). In dit verband zij vermeld, dat op grond van ervaringen
en beoordeelingen te Wageningen de theodolieten voor den
Triangulatie Dienst der Artillerie met doorslaanden kijker zijn
gekozen.
Het met de hand draaibaar zijn van den horizontalen rand
bevordert vlotheid van werken zeer. Indien die rand niet buiten
de afdekking uitstak, zou de kans op een gevaarlijk onwillekeurig
stootje ertegen weggenomen zijn. Ook dit bezwaar is bij later
gebouwde soortgelijke instrumenten reeds opgeheven.
De afleesinrichting, zooals ze aan dit instrument aangetroffen
wordt de rand verdeeld in vijfden van een graad en de af-
leesmicroscopen voorzien van een io-deelige schaal, zoodat men
dubbelminuten afleest en tienden daarvan schat, kan haast
niet genoeg worden geprezen.
