14
moesten verschaffen voor vraagstukken van algemeen belang. Daartoe zijn
op den midden Atlantischen rug waarnemingen uitgevoerd in de buurt der
Azoren, terwijl hij daarna nog gesneden is op de reis van Las Palmas
naar West-Indië. Dwars over een aantal diepe troggen zijn waarnemingen
uitgevoerd; deze zijn: de Portorico-trog, de Nero-trog bij Guam, de trog
bij Yap en de Philippijnen-trog. Op de westkust van Amerika zijn ter
bepaling van het kust-effect waarnemingen verricht in een viertal profielen
loodrecht op de kust. Van de Celebes-zee tot de Sahoelbank zijn waar
nemingen gedaan langs een lijn, die de dubbele eilandenboog 2 maal
snijdt. De reis loopt voor een groot deel evenwijdig met en niet ver van
den equator, zoodat waarschijnlijk een afdoend antwoord zal kunnen worden
gegeven op de vraag of een term afhangende van de geografische lengte
in de uitdrukking voor de zwaartekracht aan het aardoppervlak reëele
beteekenis heeft.
De voorloopige berekeningen toonen reeds de belangrijkheid der reis
uit een wetenschappelijk oogpunt. Een merkbare afplatting van den equator
is uit deze niet gebleken. De zwaartekracht in de Oceanen toont over
het algemeen een exces, grooter dan men had kunnen vermoeden, en de
storingen strekken zich uit over veel grooter afstanden, dan het geval is
op het vaste land. De diepe troggen toonen alle een merkbaar tekort
aan zwaartekracht, en zijn dus niet of slechts voor een klein deel ge
compenseerd. In de oostelijke zeeën van den Indichen Archipel zijn
tekorten aan zwaartekracht gevonden, die verklaring eischen. Bij de
aankomst der K. XIII te Soerabaja was de commandant der Zeemacht
in Nederlandsch-Indië, de Vice-Admiraal A. F. Gooszen tegenwoordig,
die Dr. Vening Meinesz kennis gaf van zijn benoeming tot officier in
de Orde van Oranje-Nassau. Een verzoek, om hem voor zijn terugkeer
naar Nederland in de gelegenheid te willen stellen aan boord van de
K. XIII zwaartekracht bepalingen uit te voeren in den Indischen Oceaan,
boven den Java-trog, werd door den vlootvoogd onmiddellijk toegestaan.
De reis daarvoor zou in Februari 1927 kunnen plaats hebben.
Aan het einde des jaars was een groot deel van de waarnemingen
voorloopig berekend. De volledige uitwerking zal nog vrij veel tijd kosten
daarbij verleent de U.S.Coast and Geodetic Survey weder belangeloos haar
medewerking door berekening van de isostatische reducties ook van de
waarnemingen der reizen in 1923 en '25, een werk van grooten omvang,
dat voor een deel reeds is uitgevoerd.
De waarnemingen van Dr. Vening Meinesz hebben groote belang
stelling gehad in het buitenland. Het National Research Council der
Vereenigde Staten bracht in Mei 1926 daarvoor dank aan hem, de Neder-
landsche Marine en de Commissie, en hetzelfde deed in September d.a.v.
volgens de berichten in de pers het Pan-Pacific Congres te Tokio.
