EEN THEODOLIET VOOR DRIE- EN VEELHOEKSMETING
EN VOOR TACHYMETRIE.
Enkele jaren geleden reeds, korten tijd nadat de belangstelling
der landmeetkundigen was gaande gemaakt door de nieuwe
theodoliet-constructies van de firma's Zeiss en Wild, heeft de
bekende firma F. W. Breithaupt Sohn te Cassel een nieuwen
voor kadastrale doeleinden geschikten theodoliet gebouwd en in
den handel gebracht onder den naam kadaster-theodoliet en nauw-
keuriglieids-tachymetervan welk instrument tot heden in dit
Tijdschrift nog geen gewag is gemaakt. Het Zeitschr. f. Instr.
bevatte er een beschrijving van (jrg. 1925, p. 303—306) en Prof.
Dr. O. Eggert bracht het naar voren op de Geodetische Week
te Keulen in 1925 in zijn voordracht over nieuwigheden op het
gebied van de instrumenten (Verslag p. 177).
Het eerste exemplaar werd gebouwd voor de T. H. te Delft
en wel met gebruikmaking van aanwijzingen, welke Ir. W.
Schermerhorn had gegeven. Deze had in een verhandeling
over den bekenden theodoliet van Zeiss («Vergleichung des neuen
Zeiss-Theodolites mit heutigen Konstruktionen», Zeitschr. f. Instr.
1925 p. 16 35), na de geodetische instrumenten te hebben verdeeld
in twee hoofdgroepen: a die waarmede men de grootst mogelijke
nauwkeurigheid tracht te bereiken, als theodolieten voor primaire
driehoeksmetingen, b die voor het uitvoeren van bepaalde op
drachten, waarbij de te stellen nauwkeurigheidseischen lager en niet
steeds dezelfde zijn, maar toch in verband met het doel tevoren vast
staan, den eisch geformuleerd vooral voor den bouw van instrumenten
dezer tweede groep, dat de nauwkeurigheid van de waarnemings-
en die van de aflezingsinrichtingen in juiste verhouding tot elkander
moeten staan en zulk een graad moeten bereiken als overeenkomt
met het doel der meting. En verder dat bij instrumenten van deze
tweede groep (waar economie meer dan grootst-mogelijke nauw
keurigheid een eerste rol moet spelen) de constructie zoo moet zijn, dat
de aan de metingen te besteden tijd zooveel mogelijk wordt beperkt.
Bij den bouw van haar nieuwen theodoliet, welke zou moeten
dienen voor een meervoudig doel, t.w. voor driehoeksmetingen
van lagere orde dan de 2e, voor veelhoeksmetingen en voor nauvo-
keurigheids-tachymetrie, streefde de firma Breithaupt er naar
om aan de hierboven genoemde eischen te voldoen.
42
