155
waarbij hij wijst op de Werffeli-baak, welke toepassing' vond bij
de opmetingen van niet minder dan 40 gemeenten in verschil
lende kantons, en ook vermeldt hij even als een voortreffelijk
voorbeeld uit deze groep de veldenmillimeterbaak van Prof.
Dieperink, terwijl hij dezen hulde brengt, omdat hij inderdaad
de nauwkeurigheidstachymetrie mede heeft vooruitgebracht.
Hij wijst dan op het uitschakelen van den invloed der diffe
rentiaalrefractie door horizontale opstelling der baak loodrecht op
de vizierlijn en bespreekt dan een andere foutenbron: de paral
lax. Bij het streven naar hooger nauwkeurigheid was er alles
aan gelegen hiervan onafhankelijk te worden. Bij de toepassing
van het door spr. op de tweede plaats genoemde beginsel, dat
der dubbelbeeldtachymetne, is men ervan bevrijd geworden. Hier
bij heeft men bijzondere optische inrichtingen aangebracht aan
den kijker en wel in hoofdzaak bestaande in een dun prisma
vóór een gedeelte van het objectief, waardoor een deel der licht
stralen wordt gebroken en waardoor dus een parallactische hoek
ontstaat, zonder dat men afstandsdraden in het diaphragma heeft.
Wordt dat prisma zoo geslepen, dat een erdoorvallende lichtstraal
34' afwijkt (de tophoek van die glazen wig is dan iets meer dan
i°), dan is de verschuiving van het beeld die erdoor ontstaat
ïoo van den afstand waarop het voorwerp zich bevindt. Het
niet door het prisma bedekte deel van het objectief laat de licht
stralen gewoon door; van de horizontaal opgestelde baak ziet
men dus gelijktijdig twee beelden, welke ten opzichte van elkaar
zijn verschoven; het nulpunt van de baak verdeeling in het eene
beeld kan men gebruiken als index voor het andere beeld.
Het beginsel der dubbelbeeldafstandsmeters is reeds betrekke
lijk oud: een Engelschman Barr heeft het reeds toegepast om
streeks 1890 en een Amerikaan Richards omstreeks 1893. Maar
die toepassingen brachten nog niet die verhoogde nauwkeurig
heid welke vereischt werd; zoo'n prisma moet onberispelijk ge
slepen zijn, het moet achromatisch zijn, en de wijze waarop het
vóór (event, achter) het objectief wordt aangebracht is ook nog
van invloed.
Noodig als 't is zich bij de behandeling der stof te beperken,
zal spr. de speciale baakverdeelingen waarvan in den kijker een
enkel beeld wordt gevormd, verder niet behandelen, maar alleen
aandacht vragen voor de dubbelbeeldafstandsmeters.
