wordt verduidelijkt hoe de beelden van de cirkelranden in het
afleesoculair tot stand komen. De werking van den optischen
micrometer wordt verklaard en vervolgens wordt stilgestaan bij
den nauwkeurigheids-afstandsmeter, dien Wild aan zijn theodoliet
heeft toegevoegd: in de montuur op den kijker 2 glazen wiggen,
die samen een parallactischen hoek van !/ioo doen ontstaan en
aflezing in meters op de baak mogelijk maken; door draaiing
van twee plan parallelle platen, die zich ook in de montuur be
vinden, kan men de strepen in de tegenover elkaar staande baak-
beelden laten coïncideeren, daardoor wordt het mogelijk op den
knop van den trommel de centimeters van den afstand af te
lezen. De nauwkeurigheid wordt opgegeven te zijn 1/sooo.
Dat instrument van Wild, waarmede in Zwitserland verschillende
gemeenten volgens de voerstraalmethode zijn gemeten, is bedoeld
geschikt te zijn, behalve voor nauwkeurigheidstachymetrie, voor
polygoonmeting en voor driehoeksmeting van lagere orde, 't is
dus een soort universaalinstrumentje! «Maar dat moeten wii
niet hebben» zegt Bosshardt, «wat ik bij de polaire methode
aan tijd besteed bij het instrument, is procentsgewijs veel en veel
grooter dan vroeger, dus wat ik moet hebben is niet een univer-
saal-instrument maar een speciaal instrument, alleen gebouwd
voor optische afstandsmeting en polygoneering».
Op het doek is dan te zien de theodoliet door Zeiss gebouwd
op aanwijzingen van Bosshardt, niet de minst ingewikkelde der
dubbelbeeld afstandsmeters. De kijker heeft twee wiggen voor
de onderste helft van het objectief. Het merkwaardige van dit
instrument is, dat de afstand dien men op de horizontale baak
afleest bij gebruik van de wiggen, door het instrument zelf is
gereduceerd tot den horizontalen afstand. Nadat het gezichtsveld,
zooals zich dat in het eenige oculair van de afleesmicroscopen
voordoet, is vertoond, krijgt men de baak te zien behoorende
bij de Bosshardt-Zeiss, en het dubbele beeld van die baak gezien
in den kijker. De aflezing en de automatische reductie tot de
horizontale projectie worden dan verklaard aan de hand van een
drietal doorsneden over den kijker.
Daarna voert spr. de aanwezigen mede te velde; men ziet den
landmeter en zijn assistent den Bosshardt-Zeiss opstellen, men ziet
de meetarbeiders met de baken zich naar de aangewezen punten
begeven en men ziet de meting in gang. Het zijn aardige foto's,
157
