OVER DEN VORM VAN DE FOUTENFIGUUR BIJ ENKELE EENVOUDIGE GEVALLEN VAN DE PUNTSBEPALING. j>' j. De punten waar de foutenfiguur een cirkel is. Lost men de vergelijking 18) op dan vindt men: 1,2 2^0, 2 p*Oi V P 3' Men zal dus twee gelijke wortels hebben, als: p [cot (x A)] 3 (19) In de punten, die zoo gelegen zijn dat aan (19) is voldaan, is de foutenellips dan een cirkel geworden. Waar liggen nu deze punten? De (x A), (/3 B) en (y C) waren de van A Aj B! Cj (fig. 2) en dus zijn ze samen een gestrekte hoek. Tusschen de cotangenten van deze bestaat daarom een be trekking, die als volgt kan worden afgeleid. cot (x A) cot K/3 B) (y C)j 1 tg (13 B) tg (y C) cot (j3 B) cot (y C) 1 tg ((3 B) tg (y C) cot B) -f- cot (y C) of: cot (x A) cot ((3 B) -j— cot (x A) cot (y C) -j~ -f- cot (|3 B) cot (y C) 1 oplossing van (19) en (20) geeft ons waarden voor x, (3 en y, die behooren bij de gezochte punten. Een meetkundige voorstelling vergemakkelijkt nu zeer de op lossing van deze vergelijkingen. Stellen wij nl. cot x A), cot (/S B) en cot (y C) gelijk aan resp. x, y en z, zijnde de ruimtelijke coördinaten van een recht hoekig assensysteem, dan stelt de vergelijking (19) voor twee platte vlakken, die gelijke stukken afsnijden van de 3 assen. (20) stelt voor een tweebladige omwentelingshyperboloïde, waar van de omwentelingsas gelijke hoeken maakt met de drie coör dinaatassen en dus loodrecht staat op de beide vlakken (19). Men heeft dus: x-fy-f-z=±U/3 (21) xy yz xz=:! (22) Het kwadraat van (21) verminderd met 2 maal (22) geeft: x2 y2 z2= 1 (23) g6 7 m2 m2 I

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1929 | | pagina 96