83
elk 5 strepen afgelezen. Voor korte zijden moest echter de linker-
groep achterwege blijven, terwijl dit voor lange zijden met den
rechtergroep het geval was. Voor de meeste zijden werden echter
in totaal 30 strepen afgelezen, hetgeen een beteekenende arbeid
vertegenwoordigt.
Tabel 1 geeft een overzicht van de resultaten voor de zijden
zonder tusschenpunten. In de 2de kolom is de lengte van de zijden
afgerond in meters. De middelbare fout is berekend op 2 manieren.
In de 3de, 4de en 5de kolom vindt men het verschil tusschen de
beide in elk der uiteinden van een veelhoekszijde gevonden beeld
verschuivingen, uitgedrukt in 0,01 mm, hetgeen in ronde cijfers
met millimeters in den afstand overeenkomt. Hierbij is elk der
groepen 1, r, en o afzonderlijk behandeld. Het blijkt, dat de
middelbare fout in de enkele meting van een veelhoekszijde uit
het gemiddelde van 5 afleesstrepen uit één groep 1,64 cm. be
draagt. Neemt men nu het gemiddelde van de 3 groepen dan
zou men dus een middelbare fout van 0,91 cm kunnen verwachten.
Het blijkt uit de waarden van vgem in de 6de kolom echter, dat
men een middelbare fout m4 vindt van 1,45 cm. Dit klopt zeer
slecht en het blijkt duidelijk, dat de veronderstelling, dat men de
nauwkeurigheid der resultaten zou kunnen opvoeren door méér
strepen af te lezen, vrijwel onjuist is.
Ten einde den invloed van de zuivere afleesfouten te kunnen
isoleeren is voor elke zijde eerst uit de 3 groepen in één standplaats
een gemiddelde waarde bepaald, die als onafhankelijke onbekende
is ingevoerd. Uit de afwijkingen van de resultaten voor elke
groep ten opzichte van genoemde onbekende, die niet in dit opstel
vermeld zijn, is een middelbare fout m2 in de enkele lengtemeting
uit één groep strepen gevonden van 1,34 cm. Dit bedrag blijkt
aanzienlijk kleiner dan bovenstaande 1,64 cm, die hiermee moet
correspondeeren.
In de 7de 8s'e en 9de kolom zijn de verschillen verminderd met
hun gemiddelde waarde per zijde. De middelbare waarde van
deze verschillen bedraagt 1,50 cm, zoodat men uit dit bedrag een
derde waarde m3 voor de middelbare fout in de enkele aflezing
van een groep vindt van 1,06 cm.
Dat deze rekenwijze het kleinste resultaat geeft is wel te ver
wachten. Immers in tabel 1 heeft men alleen de beeldverschui
vingen behandeld. De middelbare fout uit deze waarden van v
