io7
De onnauwkeurigheid van A
d.w.z. van den afstand der draden is naar den aard der instelling,
resp. regeling van de draden nauw afhankelijk van de nauw
keurigheid der baakaflezing h. Afgescheiden hiervan kan deze
onzekerheid mechanisch uit de mogelijkheid der kleinste ver
plaatsing van één draad worden afgeleid. Bij een spoed van het
regelschroefje van 0,27 mm kan de kleinst mogelijke verschui
ving van een draad op 1/200 spoed, d.i. 0,00135 mm worden
aangenomen. Dit bedrag als middelbare fout beschouwende, wordt
mA 1 ",2 of voor A 100 in boogmaat niA 0,06 De con
stante A zou dus bij instelling met behulp van het regelschroefje
tusschen 99,94 en 100,06 schommelen.
Deze fout, ofschoon relatief klein, verdient toch de grootste
aandacht, daar zij bij de meting optreedt, en dus evenredig met
het aantal veelhoekszijden aangroeit. Ze is in zekeren zin de
eenheidsmaat zooals de lengte van een meetveer of meetlat.
Onnauwkeurigheid van de baakaflezing h.
De verreweg belangrijkste foutenbron bij de optische afstands
meting is de onzekerheid in de grondlijn van den parallactischen
driehoek. De nauwkeurigheid der aflezing op de baak is in de
eerste plaats afhankelijk van de vergrooting en de lichtsterkte
van den kijker; de laatste neemt volgens de wetten der optiek
af met het vierkant van den afstand; buitendien oefenen nog tal
van omstandigheden invloed uit, zooals nauwkeurigheid van de
baakverdeeling, schommelingen en belichting van de baak, re
fractieverandering, deining enz.
Door Jordan wordt de basisfout bij een afstand van 100 meter
voor een draad op 2",8 opgegeven en bij een uitgebreid onderzoek
over de nauwkeurigheids-afstandsmeting door Prof. Wagner2)
slechts op o",8. Deze waarden zijn voor onze gebruikelijke
instrumenten echter als ideale te beschouwen. Zij toonen wel wat
met de optische afstandsmeting onder de gunstigste omstandig
heden bereikt kan worden, maar de praktijk stelt voornamelijk
uit economische reden andere eischen. Bij kleine instrumenten
met een schijnbare dikte der draden van 2 a 3" en 2 cm baak-
2) Door Prof. Weit brech t-Stuttgart is opgegeven voor vaste draden mA p 0,007.
Zeitschrift für Vermessungswesen 1886.
