Het onderzoek heeft betrekking op de hier algemeen gebruikte
boussole tranchmontagne voorzien van den «Reichenbachschen»
afstandsmeter en loodrecht staande baak. De kijker heeft een
objectiefopening van 25 mm en een vergrooting van 22 a 24.
Hij is voorzien van een Ramsdenoculair 2), de afstandsdraden zijn
verschuifbaar door regelschroefjes, op een afstand van 2,4 mm
d. w. z. A 100.
De 3 meter lange baak is verdeeld in dubbele cm, zwart en
rood op wit 3).
De waarnemingen worden zooveel mogelijk uitgevoerd als in
de praktijk. De aflezing aan de baak geschiedde door instellen
van den (schijnbaren) benedendraad op een vollen decimeter of
meter met gelijktijdige aflezing van den (schijnbaren) bovendraad.
De baken werden zonder gebruik van schietlood of niveau door
koelies opgehouden. De waarnemingen geschiedden in vlak
terrein langs een weg op een voormiddag van 8 tot 12 uur bij
helder en windstil weer, temperatuur 25320 C, deining o tot
middelmatig. Instrument en baak stonden in den schaduw van
boomen. Er werden 18 verschillende instrumenten en 6 ver
schillende baken gebruikt; door 18 inlandsche topografen van
verschillenden leeftijd werden 252 aflezingen van onronde afstanden
tusschen 10 en 300 meter uitgevoerd.
Voor de berekening van de middelbare fout werd de formule
A h -}- B toegepast.
De reeks van waarnemingen leverde het volgend resultaat op:
(De opgave van de derde decimaal in de middelbare fout is
alleen als rekenwaarde te beschouwen.)
iog
afstand
midd. fout
i8.25 39.82 63,41 80,70 104,07 119,00 138,60
0,113 0,378 0,300 0,455 0,545 0,626 0,847
afstand
midd. fout
160,75 :77.9° 202,40 221,20 239,50 258,60
i,035 0,990 1,550 1,895 1.644 2,392
afstand
midd. fout
281,20 299,25 meter
2.779 3>i23 meter
x) Fabrikaat Hildebrand en de Koningh.
2) Het Huygensche oculair zal wel dezelfde resultaten opleveren, terwijl het «Porro»
oculair door tusschenschakeling van een lens de lichtsterkte van den kijker aanmerkelijk
vermindert.
3) Een combinatie van andere kleuren, w. o. blauw zou vermoedelijk betere
resultaten opleveren.
