236
metingen. Daarbij heb ik er op gewezen, dat zulk een instrument,
bestemd voor nauwkeurigheids-waterpassing, voorzien moet zijn
van een draaibare planparallelle plaat voor het objectief.
Gevolg gevende aan deze opmerking, maakt de firma Otto
Fennel Söhne een nauwkeurigheids-waterpasinstrument met een
parallaxvrije instelling van het niveau in het gezichtsveld van den
kijker en een draaibare planparallelle plaat voor het objectief.
Het nieuwe instrument onderscheidt zich van de eveneens van
een planparallelle plaat voorziene instrumenten van C. Zeiss en
H. Wild daardoor, dat de aflezingen, betrekking hebbende op
den stand der genoemde plaat, in het gezichtsveld van den kijker
en niet op een zijdelings aangebrachte trommel geschieden.
Het nieuwe instrument heeft een kijker van 31 cm met 36-
malige vergrooting en een objectief van 48 mm. De scherpstelling
van het baakbeeld geschiedt door het verschuiven van een in
wendige lens door middel van een schroef (fig. 1), De index in
den kijker, voor het aflezen van een verdeelde baak, bestaat uit
twee lijnen, die een hoek van ca. io° maken. De planparallelle
plaat is in een afzonderlijk uitneembaar stuk aangebracht, kan
door een in de figuur niet zichtbare schroef gedraaid worden
en is verbonden met een schaalverdeeling op den mantel van een
cylindrisch stuk. Het beeld van deze schaalverdeeling wordt met
een stel lenzen en prisma's in het
gezichtsveld van den kijker gebracht.
Stelt men de baak in het midden
van het gezichtsveld (fig. 2), dan
ziet men links daarvan het niveau
en rechts de bij de planparallelle
plaat behoorende schaalverdeeling.
De aflezing hierop geschiedt met een
horizontale streep, door schatting op
0,05 mm nauwkeurig. Door draaiing
van de plaat kan de vizierlijn van
den kijker 5 mm evenwijdig ver
schoven worden; daarom gebruikt men bij dit instrument het
beste een baak met een 5 mm-verdeeling.
Het tegen temperatuursinvloeden goed beschutte niveau heeft
een gevoeligheid van 10". De parallaxvrije instelling der bel
op de met het niveau direct verbonden schaalverdeeling, geschiedt
FENNEL - KASSEI
Fig. 2.
