door middel van een verticale stelschroef. Verschuivingen door
uitwendige oorzaken in het prismastelsel, dat dient om het niveau
beeld in het gezichtsveld van den kijker te brengen, zijn in zoo
verre onschadelijk, dat daardoor de onderlinge stand van de
vizierlijn en de richtlijn van het niveau niet gewijzigd wordt.
Voor de voorloopige opstelling van het instrument met den
driepoot en de eerste verticaalstelling der as met de stelschroeven,
is een doosniveau aangebracht. Voor het gemakkelijk instellen
der baak in horizontalen zin heeft het instrument een klemschroef
met fijnbeweging.
Het gewicht van het instrument bedraagt onverpakt 4,4 kg
en verpakt 7,2 kg; het statief weegt 4,4 kg.
Het onderzoek van het instrument geschiedt op de wijze zoo
als bij instrumenten met vasten kijker en vast niveau gebruikelijk
is. De justeerinrichting, noodig voor het voldoen aan de hoofd-
vereischte, t. w. vizierlijn evenwijdig aan richtlijn van het niveau,
is aan het niveau aangebracht.
Om een vergelijking, wat de nauwkeurigheid betreft, te kunnen
maken met het door mij vroeger onderzochte precisie-waterpas-
instrument van H. Wild, heb ik het onderzoek voor beide in
strumenten op dezelfde wijze verricht. Te dien einde werd eerst
op een afstand van 50 m met een baak van C. Zeiss bij bedekte
lucht de middelbare fout van één aflezing bepaald. Daarbij
hebben twee waarnemers Bj en B2 met een op een statief op
gesteld instrument ieder 12 maal achter elkaar de baak afgelezen,
d.w.z. dezelfde streep door wenteling van de planparallelle plaat
bij inspelend niveau ingesteld, waarbij vóór iedere aflezing aan
het niveau een afwijking werd gegeven, waarna dat weer tot
inspelen werd gebracht. Voor de zoo bepaalde middelbare fout
ft werden de volgende waarden gevonden:
Waarnemer:
Bt 0,07 mm
B2 0,05 mm
Daaruit vindt men voor de middelbare fout m van een 1 km
langen éénmaal gewaterpasten afstand:
Waarnemer: m p 2 n(n aantal opstellingen van het
instrument).
Bi 0,31 mm
B2 0,23 mm
gemiddeld 0,06 mm
gemiddeld m— 0,27 mm.
237
