'93
Op een onderlegplaat is de draairing gemonteerd, die door middel
van twee loodrecht op elkaar werkende schroeven verschoven en
zoodoende met behulp van den punteermicroscoop scherp boven de
pool gecentreerd kan worden. Over den draagring draait de alhi-
dade, waarvan de meedraaiende verdeeling door de micrometer-
schroef een geringe beweging kan ondergaan en op een vasten
nonius afgelezen wordt. De afstandswagen met den punteermicros
coop is eveneens door middel van een micrometerschroef verstelbaar
en zijn stand wordt op een nonius afgelezen. De oriënteering van
het gecentreerde instrument geschiedt door draaien van den ten op
zichte van de verdeeling verschuifbaren getallenring en microme-
trisch verschuiven van den vasten nonius door middel van de oriën-
teeringsschroef.
De vaste randafleesinrichting, die alleen de poolcoördinatograaf
van Haag-Streit bezit, heeft het voordeel, dat de waarnemer
den nonius steeds recht en gemakkelijk af te lezen voor zich
heeft. Hierdoor kan het kaarteerwerk, ook met het groote in
strument, meestal zittend uitgevoerd worden.
Verder is de punteermicroscoop, een uitvinding van den land
meter van het kadaster Bosshardt, een groot voordeel voor het
bij de poolcoördinatenmethode voortdurend afwisselende prikken
en controleeren van punten, omdat hiervoor geen omzetting noodig
is. Aan den in een kussenblok glijdenden microscoop is, onmiddel
lijk onder het objectief, het piquoir verbonden, dat echter onzicht
baar is, als men door den microscoop kijkt, zoodat deze afwisse
lend als piquoir of als microscoop benut kan worden.
De verdeelingen zijn, evenals bij den rechthoekigen coördinato-
graaf, gegrift in wit, met het onderliggende metaal nauw ver
bonden celluloid en worden eveneens met behulp van glazen noni
ussen gemakkelijk, nauwkeurig en zonder storende spiegeling, af
gelezen.
Van praktische waarde voor het gemakkelijk markeeren van de
geprikte punten is tenslotte het zeer ruime vrijliggende teekenvlak,
dat bestreken wordt door den aan één zijde vooruitspringenden
punteermicroscoop.
Het instrument wordt vervaardigd in twee afmetingen, nl. van 16
en 20 cm werkelijken straal. In den laatsten tijd wordt vooral het
grootste type verlangd, omdat de optische afstandsmeting hoe lan
ger hoe meer ook voor groote afstanden en voor de schalen 1 500
