16
BAZEL.
Het derde en laatste „Vermessungsamtwaar ik mijn inlichtin
gen verkregen heb, is Bazel.
De eerste opmeting is begonnen in 1806. De eerste hermeting
dateert uit 1830. De toen gebruikte schalen waren 1 a 1000 en
1 a 2000 naar gelang van den aard van bebouwing. De meting ge
schiedde door middel van een planchet. Voor de oude stad had men
toen nog geen eigenlijk grondboekplan. Een bouwcollege verrichtte
toen alle grenszaken door middel van een deskundige.
De tweede hermeting is ongeveer uit het jaar 1860. De toen ge
bezigde schaal was 1 a 500.
Zooals ik al eerder meedeelde, stamt het tegenwoordige „Grund-
buch" uit het jaar 1864.
De laatste hermeting is begonnen in ongeveer 1900. Voor het
geheele Kanton Basel Stadt heeft men toen de schaal aangenomen
van 1 a 200. Het is duidelijk, dat men voor een dergelijke fijnge
voelige schaal buitengewoon nauwkeurig te werk moest gaan. Een
speciaal driehoeksnet (4e-ordemeting) werd voor Bazel gemeten en
daarna aangesloten aan de 3e-ordemeting der „Landestriangulati-
on", terwijl men bovendien nog zelf 3 bases mat om de homogeniteit
der hoekmetingen, alsmede de lengte van hun comparator te contro
leeren. Het was voor hen een groote geruststelling, te constateeren,
welke nauwkeurigheid men bij polygoonsluitfouten ongeveer kon
verwachten.
Voor de verzekering van de grenzen maakt men gebruik van de
in bijgaande figuur aangegeven modellen steenen en bronzen bou
ten. De figuraties alsmede de opschriften spreken in het algemeen
voldoende voor zichzelf. Duidelijk is aangegeven de mantel van be
ton, waarin de steen geplaatst wordt. De „Grenzverlangerungsbolz'
wordt b.v. gebruikt in een achtergevel, als op dat punt de grens in
rechte lijn door den tuin verder gaat. Twee ,,Mauerfluchtbolzen"
gebruikt men, door elk op gelijken afstand van het midden van den
muur in den muur langs de gevellijn te plaatsen, als in het midden
geen bout geplaatst kan worden, b.v. door het aanwezig zijn van een
afvoerpijp.
De kromme figuur, ,,der Baselstab", die overal op voorkomt, is
het wapen van Bazel, bestaande uit het bovendeel van een bisschops
staf en het onderdeel van een ,,Rheinstacheleen soort roeispaan,
