174
de triangulatie en door het aantal terrestrische paspunten.
De bruikbare resultaten, welke gedurende het jaar 1931 bij de
constructie van de rivierkaart werden verkregen, waren aanleiding
om in het begin van 1932 een proef te nemen voor de vervaardiging
van de topografische kaart 1 25000, waarbij het minuutblad zou
worden geteekend op schaal 1 166662/3. Deze proeven zijn door
schrijver ondernomen in samenwerking met het personeel van den
Topografische Dienst. De opnamen, welke waren gemaakt op
schaal 1 15000 en 1 20000, hebben geleerd, dat men met de schaal
1 20000 kan volstaan. Men heeft het procédé gevolgd, dat bij de
rivierkaart ontwikkeld was en hiermee bevredigende resultaten ver
kregen. Op grond van de voordeelen dezer methode boven die met
toepassing van dubbelbeeldapparaten, is aan het eind van 1932 door
den Minister van Defensie besloten, over te gaan tot invoering van
een nieuwe constructie van de topografische kaart op schaal
1 25000 in stereografische kaartprojectie en onder toepassing van
de in 1932 beproefde fotogrammetrische methode. Tijdens de proe
ven was het echter gebleken, dat het voordeelig kon zijn, de stereo-
pantograaf zoodanig te wijzigen, dat de overbrenging niet meer zou
geschieden met de eenigszins subtiele pantograaf, doch met behulp
van een mechanisme, dat gelijk is aan dat van de detailcoördinato-
grafen. Bovendien had dit het voordeel, de mogelijkheid te bieden,
aan een verderen belangrijken eisch te voldoen, nl. die van bedie
ning van het apparaat door één waarnemer-teekenaar. Teneinde
dit programma te verwezenlijken, is in 1933 door schrijver in
samenwerking met den heer G. de Koningh te Arnhem de z.g.
stereofototransporteur geconstrueerd, waarvan vier exemplaren bij
den Topografische Dienst in bedrijf zijn gesteld. Verder is een vol
automatisch onthoekingstoestel ontworpen met gebruik van uit de
literatuur bekende, voor deze instrumenten van toepassing zijnde
constructiebeginselen. Men heeft er mee volstaan, dit overigens niet
oorspronkelijke apparaat aan te passen aan de speciale omstandig
heden, welke voor onze opgaven gelden. Een radiaaltriangulator van
Zeiss en een coördinatograaf van De Koningh completeer
den de fotogrammetrische uitrusting van den Topografische Dienst.
De thans in werking zijnde apparatuur biedt het groote voordeel,
dat men vier teekenstukken tegelijk in bewerking kan hebben in
vier op zichzelf eenvoudige en goedkoope instrumenten, die door
eenvoudig personeel kunnen worden bediend. Wenscht men de-
42
