229
van de Stadts peylsteen, sijnde een Blaeuwe Steen, die in de muur
van de nieuwe Haerlemmer Sluys aan de oostzijde achter de buy-
tendeur geteekent is met S. P."
Het onderschrift luidt:
„Gepeylt en op 't Papier gebracht door Nicolaas van der
H e y d e n, Generale opsiender van de Schutsluisen en Fortifica
tiën der selven Steden en Geswooren Landmeter."
Deze steen is niet meer aanwezig.
Andere merken vindt men in de in 1681 tot 1683 verbouwde slui
zen. Het zijn marmeren steenen met een groef en het opschrift:
,,Zeedijks hoogte zijnde negen voet vijf duim (2,677) boven
Stadtspeyl." In 1851 waren van deze merken nog 8 stuks aanwezig,
de westelijkste in de Eenhoornsluis (Haarlemmerdijk voor de Korte
Prinsengracht), de oostelijkste in de Scharrebiersluis aan het Ka-
dijksplein. De steen in de Nieuwe Haarlemmersluis bij het Droog
bak, bij uitzondering een van zandsteen, was in 1851 reeds zoo ver
kalkt, dat de groef niet meer was te onderscheiden.
Van al deze merken zijn thans nog 4 stuks aanwezig, n.l. die in
de Eenhoornsluis, de Nieuwe Brugsluis (Damrak), de Kraansluis
(Prins Hendrikkade bij de Binnenkant) en de Westindische sluis
(Prins Hendrikkade bij de Kalkmarkt).
Bij de nauwkeurigheidswaterpassingen is men uitgegaan van het
gemiddelde van 5 van die merken, n.l. de Oude Haarlemmersluis
(in 1884 gesloopt, thans Martelaarsgracht), de Nieuwe Brugsluis,
de Kolksluis (bij den Schreierstoren)de Kraansluis en de West
indische sluis. Waarom het merk in de Eenhoornsluis niet in de
waterpassing is opgenomen, is niet na te gaan.
Thans ligt dit merk 29 mm te laag.
De 5 in de nauwkeurigheidswaterpassing opgenomen merken
lagen vrijwel in één waterpasvlak. Het grootste verschil was 4,32
mm uit het middelbare vlak van alle 5.
De merken waren alle aangebracht boven het Y-water, dus water,
dat niet rustig was en onderhevig aan eb en vloed.
Het is daarom niet aan te nemen, dat die merken werden ge
plaatst met behulp van dien waterspiegel. Dr. F. J. S t a m k a r t,
die in 1865 een artikel schreef over het Amsterdamsche Peil, onder
stelde, dat men, tijdens den verbouw der sluizen, nog voor het bui
tenwater toegang tot de sluizen had, de merken geplaatst zou heb
ben door middel van het binnenwater.
97
