283
samenvallen, terwijl ze oogenschijnlijk toch geheel los van elkaar
staan, de opleving. Op de feiten zelf behoeven wij hier niet in te
gaan, wel verdient aandacht de omstandigheid, dat sommige betrek
king hebben op ons land, andere op het buitenland. Dit doet ons
denken aan wat zich voordoet in de landmeetkunde bij het leggen
van een grondslag voor een groote meting. Laten wij een oogenblik
daarbij verwijlen.
punten Als de landmeter een terrein van grooten omvang moet opmeten,
nVet" zet er een mathematische figuur overheen, een ijl weefsel of net-
gono- werk, dat ontstaat door het verbinden van de vaste punten die hij
evas. kiest. Een aantal van die punten ligt aan den rand van het terrein
en eenige, zoo niet de meeste van deze kiest hij zoo, dat zij buiten
het op te meten terrein liggen. Aldus geschiedde ruim honderd jaar
geleden bij de gemeentesgewijze in-kaart-brenging van ons land en
aldus geschiedt het nog. Door deze handelwijze wordt de opdracht
op de beste manier uitgevoerd en latere opdrachten betreffende aan
grenzende terreinen kunnen er economischer door worden uitge
voerd, immers dan kan de oorspronkelijke figuur gemakkelijk wor
den uitgebouwd of een nieuwe er gemakkelijk aan worden ver
bonden.
Is het wonder, dat de landmeters geneigd zijn het net hunner be
langstelling verder uit te spannen dan het gebied dat besloten is
door de landsgrenzen!
Dat dit tegenwoordig zoo is, bij den thans overal geldenden eisch
tot intensiveering en bij de vele uitwisselingsmogelijkheden, ligt
voor de hand, maar ook onder de landmeters van vijftig, zestig jaar
geleden waren er, die hun inzicht hadden verruimd, doordat zij aan
rakingspunten hadden gezocht met de vakwetenschap in het buiten
land. Het „Archief voor het Kadaster 1874/ 5), de voorlooper van
ons Tijdschrift, is daar om het te bewijzen. In de geodesie was toen
al heel wat aan het veranderen; in het bijzonder waren het onze
oostelijke buren, die nieuws leverden, of laten wij liever zeggen
denkende aan de namen F. G. Gauss en Jordan die
wetenschappelijke prestaties leverden, welke op het werk van den
landmeter in ieder land ten slotte invloed moesten hebben,
gres Frankrijk, de bakermat van ons kadaster, leverde, voor zoover
Jifs ons bekend is, toen geen dikke boeken over geodesie. Toch ge
beurde daar iets. In 1878 vond te Parijs het eerste internationale
landmeterscongres plaats.
151
