50
dien hoek, wordt uit het beeld door een bepaalde bewerking weggenomen, de
foto wordt onthoekt.
De Duitscher is zoo gelukkig, dat zijn taal hem te hulp komt. Zooals ook de
heer Heines reeds aangaf, is de opname door het niet zuiver verticaal op
nemen „verzerrt" en het beeld wordt daarom „entzerrt". De Engelschman be
nadert de bedoeling ook heel goed: het beeld is verteekend en wordt door hem
verbeterd, in den juisten vorm gebracht „rectified". Als vreemd woord kennen
wij dat rectificeeren ook; tot nu toe heeft gelukkig niemand voorgesteld bij ons
ook over rectificeeren van de foto's te spreken.
Dat onthoeken een Germanisme zou zijn, is dwaas; ons woord onthoeken
heeft met entzerren niets uit te staan. Wij doelen immers op de verbetering van
dc fout in de richting van de camera-as tijdens de opneming, de Duitscher op
verbetering van de fout in dc opname.
En hoe komt nu het woord ontschranken er van af, wanneer wij dat nader
toetsen? Spreker heeft destijds al gezegd, dat het woord zuiver Nederlandsch
is, doch dat het niet gemakkelijk uit te spreken is. Het klinkt zelfs rauw. Uit
aesthetisch oogpunt dus zeker geen verbetering.
Maar wat wordt in het beeld eigenlijk „ontschrankt", haaksch gemaakt? De
hoeken, die in het beeld voorkomen, toch zeker niet? Het beeld zelf dan? Im
mers neen; juist het beeld was zuiver haaksch b.v. 13 X 13 of 18 X 18 en dat
wordt nu schrank scheef laten wij zeggen gemaakt. Immers, na afloop is
de vierkante opname gewijzigd in een beeld, dat schrank is. Het wordt dus juist
schrank gemaakt en zeker niet ontschrankt. Het woord geeft dus heelemaal de
bedoeling niet weer en toont meer verwantschap in zijn afleiding met het Duit-
sche woord, omdat het, zij het ook foutief gebruikt, weer slaat op verbetering
van het beeld na de opneming.
Hoe ik het geval dan ook bezie, ik vermeen, dat van de beide woorden „ont
hoeken" de bedoeling het best benadert en dat het eveneens wegens zijn uit
spraak voorkeur verdient.
Ik zal het dan ook zeer op prijs stellen, als men, zoo lang niemand op het
idee komt van een juisten naam, de voorkeur blijft geven aan het hij ons ge
bruikelijke „onthoeken" resp. „onthoeking".
NASCHRIFT.
In Zuid-Nederland zegt een timmerman, dat een kozijn schrankt, als een
hoekpunt uit het lood is gezakt, waardoor de stijlen, die eerst evenwijdig waren,
elkaar kruisen. Ook schrankt hij zijn zaag, als hij de tanden over en weer iets uit
buigt. Zoowel bij de onovergankelijke als bij de overgankelijke beteekenis van het
werkwoord zijn deelen van het beschouwde voorwerp, die eerst in één vlak
lagen, gekomen in niet evenwijdige vlakken. Op analoge wijze kan men zeg
gen, dat bij de opname uit een vliegtuig de gevoelige plaat in de camera (en
dus de foto), die evenwijdig behoorde te zijn met het terrein, ten opzichte hier
van geschrankt is, en men kan dan de bewerking, waarbij de foto herleid wordt
tot een opname bij evenwijdige vlakken, ontschranken noemen.
In Noord-Nederland is het woord schranken weinig of niet bekend. Meer be
kend is schrankelen, dat wordt gezegd van iets dat bij herhaling schrankt, b.v_
