165
De becijfering van tabel en nomogram is zoodanig aangebracht, dat
het lengteverschil met Greenwich wordt afgelezen als een sterretijd-
verschil. De gevonden waarde, geteld bij den Greenwich sterretijd
op het oogenblik der waarneming (zie mijn vorig artikel blz. 12)
geeft den plaatselijken sterretijd, waaruit door vermindering met de
rechte klimming de uurhoek wordt gevonden. De verwaarloosde
laatste twee termen kunnen maximaal een verschil opleveren van
0,01 tijdsecunde. De in het nomogram gevonden correcties behoo-
ren met hun teeken bij positieve waarden van X. Voor het ge
deelte van het land ten westen van Amersfoort krijgt de correctie
het tegengestelde teeken.
Voor de bepaling tenslotte van de breedte <p kunnen we ge
bruik maken van formule 11 op blz. 19. Het breedteverschil
4* '/'o op den bol wordt volgens deze formule gevonden uit
tg lh - iM L18] F-f [19] V tg >/2 p
waarin [18] en [19] constanten en p de meridiaanconvergentie
voorstellen.
Noem [18] Y tg '/2 H. Dan is
tg lh (V - - tg 1l2 H= [19] X tg p.
'9 V2 H) j 1 -j- tg 1 2 (sh Tpo) tg '/2 H [19] V tg 72 p
De waarde van het tweede lid van de vergelijking is gering,
bedraagt nl. maximum 0,00019. De waarde ]/2 H is dan ook
vrijwel gelijk aan de bijbehoorende lh (4, fa). Daar (t£ fa)
maximum 1°32' bedraagt is de waarde van tg V2 (41 S^o) tg V2 H
maximum 0,00018. De waarde 40 H) is maximaal 80".
Verwaarloozing van het bedrag 0,00018 wreekt zich dus in het
eindresultaat voor 0",01, De oorspronkelijke formule wordt
daardoor teruggebracht tot tg 1,2 (4 h - H) [19] X tg lh p.
Voor \p \p0 substitueeren we de waarde van form. 4 (blz. 20)
en vinden voor het eerste lid der vergelijking:
tg V2(95 930 H) - [6] (0 ^0) [7] (4 -^o)2— [8] (4 4o)3\.
De waarden (1p \p0) en H wijken zoo weinig van elkaar af,
dat het, indien ze vermenigvuldigd worden met de kleine bedragen
[6] enz., niet uitmaakt of men (tp \p0) of H neemt.
We kunnen er daarom voor zetten
tQ 12 1 T5 (vo H -(- [6] H -(- [7] H2 [8] H3I
Voor waarden van Y is met intervallen van 10 km de term
tusschen haakjes in tabelvorm gebracht. De waarde [8] H3, die
maximaal 0",003 bedraagt, is verwaarloosd.
