221
laya zullen vertoonen, zoodat het gewenscht schijnt de geodetische
waarnemingen in profielen loodrecht op die richting uit te voeren.
Dit voorbeeld, dat met vele andere is aan te vullen, moge de wen-
schelijkheid illustreeren bij geodetische metingen voor de bepaling
van de geoide rekening te houden met de gegevens omtrent de
groote geophysische verschijnselen, die in de aarde plaats grijpen
of plaats gegrepen hebben.
Het probleem der evenwichtsverstoringen in de aarde is moeilijk
omdat men zijn gevolgtrekkingen moet maken uit waarnemingen
aan de oppervlakte of in mijnen of eventueel uit boringen die slechts
enkele kilometers diep gaan. Des te meer is het noodig om alle
beschikbare gegevens, die licht kunnen verspreiden, bijeen te bren
gen, zooals geologische, seismologische, gravimetrische en eventueel
ook magnetische en electrische. Bij het onderzoek stuit men boven
dien op de moeilijkheid, dat men wat physische en chemische
eigenschappen en verschijnselen betreft, moet extrapoleeren wat uit
waarnemingen in laboratoria bekend is; op een diepte van enkele
tientallen kilometers heerschen reeds groote drukken en hooge
temperaturen, die in laboratoria niet of moeilijk na te bootsen zijn.
Zoo kleeft aan elke interpretatie van waargenomen feiten veel
onzekers.
Bij de bespreking van het probleem der evenwichtsverstoringen
in de aarde zou ik willen aanvangen met de groote vervormings
verschijnselen der aardkorst, in de gebieden waar orogenese d.w.z.
gebergtevorming optreedt en daarbij zou ik als voorbeeld den O.-I.
Archipel willen behandelen. Dit is een gebied, waar gezien de vele
aardbevingen en gezien de geologische gegevens betreffende plooi -
ingen en overschuivingen der gesteenten, groote korstvervormingen
plaats vinden of hebben plaats gevonden en dat in alle richtingen
goed onderzocht is. De geologie is in het algemeen goed bekend,
zooals b.v. blijkt uit het voortreffelijke samenvattende boek van
R u 11 e n; seismologisch is eveneens veel materiaal aanwezig, dat
wij in hoofdzaak aan Visser en Berlage danken en, wat de
zwaartekracht betreft, is het mij mogelijk geweest, dank zij de
groote bereidwilligheid der Nederlandsche Marine, die er Hr. Ms.
K XIII voor bijna een jaar voor beschikbaar wilde stellen, en dank
zij de behulpzame medewerking van Commandant M a n t e en zijn
Officieren, om vele honderden metingen over den geheelen
