243
deel zonder instrument. Het kan dus door één man gedragen
worden. Daarmee is dan ook voor het nieuwe type weer de grens
bereikt ten aanzien van de verkorting. De correctie van dezen
nieuwen kijker is ongeveer tienmaal zoo nauwkeurig als die der
kleinere lenzenkijkers, d.w.z. de bij de berekening overblijvende
restfouten, die niet meer ondervangen kunnen worden, bedragen
nog slechts zooveel honderdste mm als tiende mm bij de andere.
In het bijzonder het vermelden waard is de volledige uitschakeling
van het secundaire spectrum. Dat daarbij in zekeren zin als neven
product ook nog het rechtopstaande beeld verkregen werd en dat
nog wel zonder toevoeging van verdere optische middelen, is wel
licht vooral belangwekkend voor de Amerikanen, die, zooals men
weet, van oudsher aan hun instrumenten kijkers met rechtopstaand
beeld gebruikten, ofschoon daardoor de kijkerlengte ongeveer 1/3
grooter werd.
Het is niet de bedoeling, dat de hier geschetste nieuwe instru
mentenconstructies er toe zullen leiden, dat de voorgeschreven
toleransen, d.w.z. de toelaatbare fouten van de eindresultaten, ver
kleind worden, want de hierop betrekking hebbende eischen zijn
thans reeds ten deele overdreven. Veeleer zullen zij het mogelijk
moeten maken, deze eindresultaten op eenvoudiger wijze, in korter
tijd en met minder inspanning te bereiken.
Voor de nieuwe instrumenten is een ruimere kennis van de in-
strumentenkunde niet onvoorwaardelijk noodig; eerder is het juist
omgekeerd. Vroeger waren de instrumenten ondoelmatig en de
kennis er van onvoldoende; thans kan men goede instrumenten be
komen en ook bij vrij gebrekkige kennis van instrumenten zal men
een belangrijk beter minimum bereiken dan vroeger. Echter worden
de instrumenten niet daarom zoo zorgvuldig geconstrueerd, dat men
er een behoorlijk minimum mee haalt, maar dat men plezier in de
meting krijgt en zich de kleine moeite getroost, zóó vertrouwd te
worden met zijn instrument, dat men met het minste tijdverlies een
bij den persoonlijken aanleg aangepast maximum bereikt ten aan
zien van de nauwkeurigheid.
Baden, 1 Maart 1939. (Vertaling: F. H.)
