260
zoodat in den afleesmicroscoop een verdeeling met dubbele strepen zichtbaar
wordt. De aflezing geschiedt nu door met behulp van een optischen micrometer
het totale beeld te verplaatsen tot een vaste indexstreep zich bevindt in het mid
den tusschen twee strepen. Ook op deze wijze worden ev. excentriciteitsfouten
welke zichtbaar worden in een kleine variatie in de afstanden tusschen de
dubbele strepen bij verschillende randstanden geëlimineerd.
Op den micrometer is een verdeeling aangebracht met intervallen van 10" of
10 cc; men schat 1" resp. 5 cc.1) De verdeelingen van den horizontalen en den
verticalen rand benevens die van den micrometer zijn gelijktijdig zichtbaar in
den afleesmicroscoop, welke bij de DK 2 is aangebracht naast den kijker. Ook
bij de eerste uitvoering van de DK 1 was de afleesmicroscoop (voor den vert.
rand) naast den kijker geprojecteerd, doch is later verplaatst naar één der uit
einden van de horizontale as, terwijl de vrijgekomen plaats werd benut voor het
aanbrengen van den bedieningsknop van de centrale instellens.
Uit bovenstaande beschrijving zal het duidelijk zijn, dat bij de eerste uitvoe
ring de tweede grovere randverdeeling noodzakelijk is ter verkrijging van een
overzichtelijk beeld, doch dat het toepassen van de tweede randverdeeling bij de
tweede uitvoering slechts het nut oplevert van het ontbreken van een tweede
becijfering. Men kan zich afvragen of dit geringe voordeel het aanbrengen van
de tweede verdeeling voldoende motiveert, vooral wanneer men bedenkt, dat men
hetzelfde effect had kunnen bereiken bij een enkele verdeeling, door wél de ver
deeling doch niet de becijfering te projecteeren naast het diametraal liggende
deel.
Doordat de kop van het nieuwe statief is voorzien van een grondplaat voor
het instrument, welke met de hand ongeveer horizontaal gesteld en daarna vast
geklemd kan worden, kon het stelschroevensysteem vereenvoudigd worden. Bij
de DK 1 zijn dan ook geen eigenlijke stelschroeven aanwezig, doch knoppen
met een spiraalvormige groef. Deze knoppen zijn verticaal aangebracht en dus
gemakkelijk te hanteeren. De DK 2 heeft één vast steunpunt en twee dergelijke
stelknoppen. Deze drie ondersteuningspunten vormen de hoekpunten van een
rechthoekigen driehoek met den rechten hoek in het vaste steunpunt. Hierdoor en
door het ontbreken van een derden stelknop is eenige asymmetrie ontstaan, welke
ons de voorkeur doet geven aan de inrichting van de DK 1.
De kijker van de DK 1 heeft een vergrooting van 20 maal en een objectief
opening van 30 mm; voor de DK 2 zijn deze cijfers resp. 30 maal en 45 mm.
Het eerste instrument weegt slechts 1,8 kg, het tweede 3,5 kg.
NK 393. Nivellier-Instrumente.
Kern brengt drie nieuwe waterpasinstrumenten, NK 1, 2 en 3, op de markt,
welke met moderne instrumenten van andere firma's den stevigen soberen bouw
gemeen hebben. De kijkerbuis en het huis voor het niveau vormen één gietstuk
en het niveau is daarin zoodanig aangebracht, dat ontregeling van het instnu-
1) Op het ons gezonden cliché (zie afdruk) zijn, in afwijking met vroegere
afbeeldingen, intervallen voorgesteld van 2 cc met schatting tot op 0,5 cc; blijk
baar nog weer een verbetering. Redactie.
