174
van alle ontbrekende details in het terrein, en de afwerking n.l. het gereed
maken van de teekening voor lichtdruk of reproductie.
V. De Kartografische afdeeling.
Gedurende de eerste helft van de 19e eeuw, vóór de oprichting van den To-
pografischen dienst, verschenen reeds een groot aantal overzichtskaarten van den
Archipel of gedeelten daarvan, deels samengesteld door min of meer officieele
instanties, deels door particulieren. Een der volledigste en nauwkeurigste werken
is de van 1853—1862 tc Batavia uitgegeven „Algemeene Atlas van Nederlandsch-
Indië", samengesteld door den zee-officier P. Melvill van Cacnbec en den genie
officier W. F. Versteeg; in 1870 verscheen te Leiden een tweede uitgave van
dezen atlas.
De overzichtskaarten van den Topografischen dienst van 18641900 hadden
een eenigszins ander karakter. Het waren meest kaarten van een meer beperkt
gebiedsdeel en deze werden gemaakt, zoodra in een gebied óf een topografische
opneming, öf een verkenning door het Leger had plaats gehad. Ze waren ge
woonlijk op schalen grooter dan 1 500000 en betroffen hoofdzakelijk de residen
ties van Java en verschillende deelen van de Buitengewesten.
Na 1900 breidde de taak van den Topografischen dienst ten opzichte van de
overzichtskaarten zich uit, doordat voortaan ook kaarten van den Archipel of
van grooterc deelen daarvan, dus kaarten op kleinere schalen, door den dienst
uitgegeven werden.
In 1922 is een definitieve organisatie voor het maken van overzichts- en
schetskaarten in den vorm van de „Kartografische afdeelingtot stand gekomen.
Aan het hoofd zou voortaan een geograaf staan, daar gebleken was, dat de
geografie een belangrijke functie bij dit kartografisch werk vervult. Tot de
taak van dezen geograaf behoort, behalve het toezicht houden op het maken
van overzichts- en schetskaarten, ook het doceeren van geografie en geologie
bij de opleiding van het personeel en het doen van geografische onderzoekingen,
die voor de topografie van belang kunnen zijn.
Een aantal belangrijke kaartwerken werd door de nieuwe afdeeling ter hand
genomen, o.a. werden de reiskaarten van Java op de schaal 1 250000 vervan
gen door een uniforme kaart van Java en Madoera op dezelfde schaal in 10
bladen; op dezelfde wijze werd van Sumatra een kaart begonnen op dezelfde
schaal in 28 bladen (later gecombineerd tot 25 bladen); de overzichtskaart van
Sumatra op de schaal 1 750000 in 10 bladen; de Nederlandsch-Indische bla
den van de Internationale Wereldkaart op de schaal 1 r 1000000 en in samen
werking met het Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap de Atlas van Tro
pisch Nederland.
Na de hoofdstukken VI. Het Reproductiebedrijf, VII. De Instrumentmakers
winkel (deze heeft thans, materiaal van andere departementen inbegrepen, rond
5500 instrumenten in verantwoording, als volgt verdeeld: geodetische instru
menten universaalinstrumenten, theodolieten, tachymeters, berg-boussoles en
waterpasinstrumenten rond 800 stuks; kleine meetinstrumenten en teekeninstru
menten boussoles, hellingmeters, prisma's, equerres, meetveeren, linialen, reken-
linialen, barometers, planimeters, pantografen, heliotropen enz. rond 3500
stuks; fotogrammetrische instrumenten rond 100 stuks; diverse apparaten en in
strumenten coördinatograaf, reken- en telmachines enz. rond 100 stuks; baken
