171
kon bovendien geprofiteerd worden van de nabijheid van het Kon. Magnetisch
en Meteorologisch Observatorium en de Bosscha Sterrenwacht. Door de aan
wezigheid in 1926 van de mcctploeg der Triangulatiebrigade op de Bosscha
Sterrenwacht was deze laatste in de gelegenheid deel te nemen aan de Inter
nationale Lengtebepaling van 1926; voor de herhaling hiervan in 1933 werd op
nieuw een meetploeg van de triangulatiebrigade ter beschikking gesteld van de
Ned. Ind. Sterrenkundige Vereeniging.
Met de samenwerking tusschen deze vereeniging en de Triangulatiebrigade
houdt ook nog verband de oprichting van het Internationaal breedtestation Ba
tavia, als onderdeel van deze brigade. Het vliegveld te Tjililitan werd gekozen
als plaats voor dit breedtestation, waar dan ook sinds 16 September 1931 de
breedtewaarnemingen onafgebroken plaats vinden met het doel gegevens te
verzamelen voor de breedtevariatie nabij den equator.
In 1925 maakte de brigade een aanvang met de primaire nauwkeurigheids
waterpassing van Java, welke evenwel in 1931 moest worden gestaakt wegens
de toen doorgevoerde bezuiniging.
Van 1896 af is de polyederprojectie de gebruikelijke projectiemethode; daar
vóór werd of heelemaal geen projectie, dan wel die van Bonne toegepast.
De thans uitgevoerde triangulaties kunnen voor wetenschappelijk werk inte
ressante objecten vormen, bijv. voor graadmeting vormt de aaneengesloten pri
maire triangulatie over Sumatra-Java-Kleine Soendaeilanden een schitterend ob
ject, daar ze na doortrekking in de toekomst tot aan de Tanimbar eilanden een
boog langs den equator omvat van rond 4500 km. Daartoe zullen in het net
diverse astronomische (Laplace) punten moeten worden ingeschakeld, terwijl
op Sumatra en de Kleine Soenda eilanden het aantal bases zal moeten worden
uitgebreid. Wordt bovendien de aansluiting van de triangulatie van Sumatra
met die van de Federated Malay States tot stand gebracht, dan verkrijgt de
triangulatieketting over Sumatra-Java-Kieine Soenda eilanden daardoor boven
dien internationale wetenschappelijke beteekenis.
De triangulaties van Celebes en Borneo zijn van belang voor een onderzoek
naar den vorm der geoïde ter plaatse.
De aandacht wordt gevestigd op de wensehelijkheid, Ternate door middel
van een primaire driehoeksketting te verbinden met het driehoeksnet van Noord
Celebes, teneinde de werking van de tusschen deze beide eilanden loopende
plooiing der aardkorst (de lijn van negatieve zwaartekrachtsanomaiieën van
Vening Meinesz) te bestudeeren. Tenslotte wordt opgemerkt hoezeer het be
treurd moet worden, dat in een geophysisch zoo sterk gestoord en daarom gra-
vimetrisch zoo belangrijk gebied als Ned.-Indië tot op heden door de Trian
gulatiebrigade nog geen aandacht kon worden besteed aan het zwaartekrachts-
onderzoek te land als aanvulling op het door Prof, dr. ir. F. A. Vening Meinesz
uitgevoerde gravimetrisch onderzoek in de Indische wateren.
Tenslotte eenige technische gegevens.
De totale meetfout in de vereffende primaire richting bedraagt volgens de
stationsvereffening 0",20—-0",35; volgens de driehoekssluitfouten 0",40—0",50
en volgens de vrije netsvereffeningen 0",450",50.
De relatieve middelbare meetfout der basismetingen varieert voor Java (Rep-
sold-toestelvan (0,08—0,59) X 10—6, en voor de met 2 invardraden en Jade-
