151
register gebracht worden door draaien van de gummi wieltjes, aan
gebracht onder het resultaatregister, en tegelijkertijd drukken op
den hefboom, die zich links onder het resultaatregister bevindt.
Heeft men de volgorde van koppelen met koppelring en koppel
hefboom volgens bovenstaand voorschrift niet in acht genomen, en
is daarbij het dan even losstaande linkerinstelwerk om zijn as ge
draaid, waardoor zoowel koppelring als koppelhefboom niet meer te
bewegen zijn, dan wordt het linkerinstelwerk met behulp van den
koppelring gedraaid, zoo lang tot de twee groene punten op de lin
kerdraaikruk naast elkander liggen.
Moet op beide machines een gelijk aantal omwentelingen plaats
vinden, of m.a.w. moet in beide omwentelingsregisters hetzelfde ge
tal verschijnen, dan wordt de machine als dubbelmachine gebruikt,
d.w.z. beide machines worden aan elkaar gekoppeld en de draaiing
heeft alleen met de rechterdraaikruk plaats. Voor dit aan elkaar
koppelen geldt deze algemeene regel:
Staan teekenknop en teekenhefboom beide op of beide op
dan gelijk koppelen, d.w.z. koppelhefboom op Zijn de teekens
van teekenknop en teekenhefboom ongelijk, dan ongelijk koppelen,
d.w.z. koppelhefboom op J,|.
Na het plaatsen van den koppelhefboom op de juiste plaats,
wordt de koppelring naar rechts verschoven, indien deze links staat.
Is de koppeling juist geschied, dan vertoonen na de een of an
dere bewerking beide omwentelingsregisters altijd hetzelfde getal.
Dit is een zeer belangrijke controle.
Indien men zich steeds aan dezen zeer gemakkelijken koppelregel
houdt en alle getallen op de beide machines met hun juiste teekens
instelt, behoeft men verder slechts op de rechtermachine algebraïsch
te werken: de linkermachine werkt vanzelf algebraïsch mee. Alle
tot nu toe voor dubbelmachines gebruikelijke teekenregels en -tabel
len kunnen vervallen, indien men slechts vertrouwd is met het al
gebraïsch rekenen op de enkelvoudige machine.
Het gebruik van de linkerdraaikruk is slechts zelden noodzake
lijk, bv. bij de iteratiemethode (zie hieronder). Meestal laat de be
rekening het toe, eerst een bewerking op de linkermachine te doen
in aan elkaar gekoppelden toestand met nul op het rechterinstel-
bord, daarna schoonmaken van rechteromwentelingsregister, loskop
pelen (door uitsluitend den koppelhefboom op de witte O te zet
ten), waarna een bewerking op de rechtermachine kan volgen.
