15
schillende standen van de meetrol. Volstaat men met twee plani-
metreeringen en is de eerste eindailezing geweest 36243 (waarvan
dus de cijfers 24 op de meetrol zelf zijn afgelezen), dan zorge men,
dat de meetrol bij de tweede beginallezing ongeveer op 74 staat (74
ligt nl. diametraal tegenover 24 op de meetrol), wat men bereikt
door eenige willekeurige bewegingen met de stift of loupe te maken.
Dit is beter dan het met de hand draaien van de meetrol (waarbij
men in geen geval den metalen rand mag aanraken), omdat men
deze daartoe zou moeten oplichten, wat het gevaar oplevert, dat men
het telwerk uit de hand laat vallen. Vooral bij den schijfpoolplani-
meter is dit gevaar niet denkbeeldig. De rand van de meetrol en de
werkschijf kunnen daardoor beschadigd worden.
5. De krimping wordt op de bekende manier in rekening ge
bracht: men bepaalt in twee onderling loodrechte richtingen de
krimpingen p en q en vermeerdert de gevonden oppervlakte
met (p q) Is de teekening voorzien van een nauwkeurig rui-
tennet, dan verdient het aanbeveling de relatieve planimetreering
toe te passen, d.w.z. met een willekeurige omlooparminstelling pla-
nimetreert men ruit en perceel. Vindt men daarbij resp. N en N'
noniuseenheden en is de oppervlakte van de ruit Q, dan is de op-
N'
pervlakte van het perceel: ^t"Q- De krimping behoeft dus niet
bepaald te worden. Vooral als men de opgegeven omlooparminstel-
lingen niet vertrouwt, is dit de aangewezen weg om een nauwkeurig
resultaat te verkrijgen.
De omschrijving van alle bovenstaande voorschriften geeft den
indruk, dat het opvolgen daarvan omslachtig en tijdroovend is.
Dit is echter geenszins het geval. De opstelling met behulp van den
poolzoeker en het in acht nemen van de verschillende gebruiks
voorschriften vorderen nauwelijks meer tijd dan een willekeurige
werkwijze en geven daarentegen vele waarborgen voor een nauw
keurig resultaat. Het vervaardigen van poolzoekers voor den com-
pensatiepoolplanimeter acht ik niet noodig; dit instrument laat zich
gemakkelijk genoeg verplaatsen.
Rotterdam, December 1939.
ki
