160
Literatuuroverzicht.
1. Boekbeoor deeling.
General Georges Perrieri Petite Histoire de la Geodesie.
(Comment l'homme a mesuré et pesé la Terre). 188 blz. 12 X 19
cm, 9 fig. Uitgave „Alcan" der Presses universitaires de France
in de serie „Nouvelle collection scientifique". Prijs 20 fr.
De schrijver, in internationale geodetische kringen welbekend als secretaris
van de „Association de Géodésie" der „Union géodésique et géophysique inter
nationale", heeft in dit, wat betreft uitvoering, formaat enprijs weinig pre
tentieus boekje een schat van geschiedkundige gegevens verzameld omtrent
graadmetingen en zwaartekrachtsonderzoek als methoden voor de bepaling van
vorm en afmetingen van onze planeet. Hij stelt zich daarbij zuiver op het standpunt
van den geodeet wat nog geaccentueerd wordt door de voetnoot op blz. 1
zoodat bv. het nut van het zwaartekrachtsonderzoek voor de oplossing van geo-
physische problemen in deze publicatie niet in beschouwing wordt genomen en
de theorie der isostasie er slechts even in wordt genoemd.
Na een voorwoord, waarin doel en indeeling der geodesie verdeeling der
aarde) in mathematische of meetkundige geodesie (graadmetingen) en physische
of dynamische geodesie (zwaartekrachtsonderzoek voor de vormbepaling der
niveauvlakken) worden toegelicht, geeft de schrijver achtereenvolgens in 3 hoofd
stukken de geschiedenis der geodesie in de XVIIde en XVIIIde eeuw, de XIXde
eeuw en de „époque contemporaine" of XXste eeuw. In eerstgenoemde periode
is de physische geodesie nog niet van eenige beteekenis, zoodat het eerste hoofd-
stuk zich, behalve met de theorieën van Newton, Huyghens en Clairaut en de
latere van d'Alembert en Laplace, hoofdzakelijk en zeer gedetailleerd bezighoudt
met de in die periode voornamelijk door Fransche geodeten uitgevoerde graad
metingen. Het hoofdstuk wordt besloten met een overzicht van den stand der
geodesie op het einde van de XVIIIde eeuw.
In de XIXde eeuw komt naast de mathematische ook de physische geodesie
tot ontwikkeling, zoodat in het tweede hoofdstuk, behalve de graadmetingen in
de richting van den meridiaan en van de parallel en de vereffening daarvan door
Bessel en Clarke, ook in beschouwing worden genomen de absolute en relatieve
bepaling van de versnelling g der zwaartekracht, de methoden voor de reductie
der gemeten g waarden tot de overeenkomstige waarden go op de geoïde, de
bepaling van de normale versnelling op de spheroïde en van de afplatting van
de laatste en ten slotte de bepaling van de afstanden N tusschen spheroïde en
geoïde met behulp van de formule van Stokes. Verder worden in dit hoofdstuk
de schietloodafwijkingen behandeld, definities gegeven van astronomische en geo
detische lengten, breedten en azimuts (waarbij evenwel de primitieve fig. 6 als
ruimtelijk bedoelde toelichting wel eenigszins te kort schiet) en zijn ook de be
kende formules opgenomen waaronder de vergelijking van Laplace die
het verband geven tusschen de schietloodafwijkingen en de genoemde grootheden.
Een korte bespreking van de astronomische methoden voor de bepaling van de
halve groote as a en de afplatting a der ellipsoïde uit de onregelmatigheden in
de maanbeweging en uit de maanparallax, benevens een résumé van de bereikte
