4
kregen uit meetgetallen. „Op zijn minst", want het feit, dat een
goed uitgevoerde zelfstandige kaarteering (daarbij zijn alle ge
meten maten in aanmerking genomen!) een foutenvereffening be-
teekent en dat bij de numerieke groottebepaling slechts enkele
meetgetallen uitgekozen worden, legt een belangrijk gewicht in de
schaal ten gunste van de groottebepaling met den planimeter.
Helaas heb ik niet de overtuiging, dat bij den landmeetkundigen
dienst van het kadaster in alle opzichten aan de punten B, C en D
voldaan wordt.
b. In 1914 zijn een 16-tal schijfpoolplanimeters aangeschaft,
die dus nu reeds 25 jaren intensief dienst hebben gedaan. Vermoe-
lijk zijn er nog enkele compensatiepoolplanimeters en schijfpool
planimeters van oudere constructie in gebruik; ook zullen na 1914
nog wel enkele schijfpoolplanimeters zijn aangeschaft. De meeste,
zoo niet alle, zijn van Coradi te Zurich en dus van uitstekende
kwaliteit.
Ik moge hier in herinnering brengen, dat de voordeelen van den
schijfpoolplanimeter boven den compensatiepoolplanimeter de vol
gende zijn:
1. de meetrol loopt op de gladde met papier beplakte werkschijf
en niet op het min of meer ruwe en zelfs wel vuile teekenpapier;
2. de afwikkeling van de meetrol is ongeveer 10 maal zoo groot;
men leest dus één cijfer meer af.
„Doorslaan" zooals bij den compensatiepoolplanimeter is niet
mogelijk, maar de invloed van scheefheid van de meetrol kan op
andere wijze (zie onder) tenietgedaan worden.
Zoover mij bekend bezitten slechts twee bureaux en de opleiding
voor teekenaar van het kadaster te 's-Gravenhage een schijfpool
planimeter met omlooploupe. De loupe „Saphir" (Coradi) bestaat
uit een verticalen cilinder (middellijn 24 mm, hoogte 36 mm) van
massief glas; zij vergroot tweemaal. Plaatst men het oog in de
verticale as van den cilinder, dan ziet men een roode stip aan den
onderkant van de loupe op het papier. De diameter van de stip
blijkt meestal kleiner te zijn dan de breedte van de omtreklijn van
het perceel. De parallaxis is geheel uitgeschakeld. De zijkant van
den cilinder zorgt voor een regelmatige lichtverdeeling, ongeacht
de richting van de belichting en de plaats van de hand van den
operateur. Trilling van de hand heeft minder invloed op deze om
looploupe dan op een omloopstift, doordien men het vrij groote
