7
III. Glijding van de meetrol moet zooveel mogelijk vermeden
worden. Men weet, dat een willekeurige beweging van de rol ten
opzichte van het onderliggende vlak ontbonden kan worden in een
afwikkeling en in een glijding. Gaat de beweging in de richting van
de as van de rol, dan is de glijding maximaal en de afwikkeling
gelijk aan nul.
IV. Het beginpunt moet zoodanig op den omtrek gekozen wor
den, dat het niet geheel identiek zijn van begin- en eindpunt zoo
weinig mogelijk invloed heeft.
V. Zoo noodig moet rekening gehouden worden met de krim
ping van het papier.
Achtereenvolgens wil ik nu nagaan, hoe aan de eischen II tot en
met V voldaan kan worden.
2. Het perceel wordt door den zwaartecirkel in twee even groote
stukken verdeeld, als men den planimeter zoo op het papier plaatst,
dat het zwaartepunt van het perceel een punt is van den zwaarte
cirkel. Men houdt daartoe de stift of loupe op het oog in het
zwaartepunt en verplaatst dan de pool zoodanig, dat poolarm en
omlooparm een rechten hoek vormen.
3. Gewoonlijk beschouwt men alleen de glijding, die ontstaat
wanneer de stift of loupe den grondcirkel beschrijft of een lijn die
op korten afstand ongeveer evenwijdig aan den grondcirkel loopt,
en schrijft daarom voor, dat de omtrek van het perceel zoo min
mogelijk op korten afstand evenwijdig aan den grondcirkel loopt.
Dit wordt bereikt door de pool in de lengteas van het perceel te
plaatsen.
Om den juisten stand volgens 2 en 3 te vinden, zijn dus ver
plaatsingen van de pool noodig. Op blz. 110 van jaargang 1914
van dit tijdschrift schrijft Roborgh dat „die verrichting het groot
nadeel (heeft), dat door heen en weer schuiven van de zware
poolschijf de te behandelen teekening wordt beschadigd. Wil men
de teekening sparen door de poolschijf bij de draaiing om de voer-
stift te lichten, zoo veroorzaakt dat wringing van de assen, de edel
ste deelen van het instrument; zulks is stellig af te keuren.".
Roborgh heeft, om dit te vermijden, een zeer bruikbaar hulpmiddel
bedacht, dat op blz. 185 van denzelfden jaargang door Polêe sterk
aanbevolen en op blz. 221 van jaargang 1916 door J. A. Th. van
Dijk nog verbeterd wordt. Later is dit hulpmiddel door mij pool-
zoeker gedoopt. Ik meen, dat men op veel bureaux dit toch zoo nut-
