182
Literatuuroverzicht (tijdschriften).
„Le grade se divise décimalement: le 1/10 de grade est le décigrade, Ie
1/100 le centigrade, le 1/1000 le milligrade, etcPar analogie avec la
division sexagésimale on appelle minute centesimale le centigrade, et se
conde centésimale le décimilligrade."
Dr E. Hammer schrijft op blz. 637 van zijn Lehr- und Handbuch der
ebenen und spharischen Trigonometrie (1916):
„Die bequeme französische Unterscheidung des Grads und des Neu-
grads als degré und als grade (mit der fernern sichern, wenn auch z.T.
etwas langen Bezeichnung der Centesimalminute oder Neuminute als cen
tigrade und der Centesimalsekunde oder Neusekunde als décimilligrade)
ist von einzelnen geradezu ins Deutsche übernommen wordenEine
sprachliche Unterscheidung beider Dinge muss man jedenfalls haben und
ebenso auch eine Unterscheidung in den Bezeichnungen.''
Ook in de Five Place Tables van P. Wijdenes (het eenige Nederland-
sche tafelwerk voor de decimale graadverdeelingvindt men den deci-
milligraad en zijn afkorting dmgr, evenals in Landmeten door A. C. J. Hof.
Decimilligraad is dus niets nieuws; decimilli is een normaal voorvoegsel
van het metrieke stelsel. Misschien is de decimale graadverdeeling oor
spronkelijk niet in de wetten betrekkelijk het metrieke stelsel genoemd,
ieder zal moeten toegeven, dat de in de Annuaire opgesomde benamingen
en afkortingen zich volkomen logisch bij de overige benamingen en af
kortingen van het metrieke stelsel aansluiten. Het Maleisch aandoende
woord centicentigraad druischt in tegen de nomenclatuur van het me
trieke stelsel en de telwoorden in de verschillende talen: tienduizendsten
(niet: honderdhonderdsten), dixmillièmes (niet: centcentièmes)enz., en
verdient dus met beslistheid te worden veroordeeld.
Dat sommigen zoo aan het oude hangen, dat zij de benamingen minuut
en seconde uit het sexagesimale stelsel willen blijven gebruiken voor de
geheel andere grootheden cgr en dmgr, ik wil hun dit genoegen niet ont
zeggen, maar zou hun toch in overweging willen geven, dan consequent
te zijn en den meter en den centimeter met el en duim te benoemen. Veel
eerbied behoeft men echter voor de woorden minuut en seconde niet te
koesteren: zeer inconsequent zijn zij historisch gegroeid uit: „partes
minutae primae" en „partes minutae secundae" (minutus klein).
Men schrijve: 68,7385 gr, 8 cgr, 3 dmgr, enz.
Afkortingen zie blz. 47 en 103.
Wiskunde. Werkmeister: Eine Einführung in die Differentialrechnung
und die Integralrechnung. A 16.
Rekenhulpmiddelen. H e n s e 1Eine graphische Hypotenusenrechentafel. A
14. Domcke: Graphische Bestimmung der Zentrierungsverbesserung. A 14.
Kriegel: Zentriertafel (nach Johannsen) für neue Teilung. A 16.
Domcke: Berechnung der Werte q 1, L und W bei Polygonzügen. Z 16.
Wittke: Ein vorzeichentreuer Koordinatenumformer. A 17, 18.
Geschiedenis. Von Abercron: Luftbild, Stadtebau und Landesplanung
um 1900. BL 2.
4 September 1941. F. H.
