81
De volgende te verwachten middelbare fouten worden opgegeven:
horizontale afstand: 30 cm per 100 meter
hoogteverschil: 2 tot 10 cm bij constante 10
5 2020
10 100100
Fig. 3.
Gezichtsveld van den kijker (ca van de
schijnbare grootte).
Horizontale afstand 0,476 X 100 47,6 m
Hoogteverschil 0,706 X - 10= 7,06 m
0,353 X - 20 - 7,06 m
Verticale rand 109,32 gr.
De verticale rand, waar
van, zooals reeds werd opge
merkt, het beeld in het ge
zichtsveld van den kijker
verschijnt, kan (zoo noodig)
worden afgelezen tot op 1
cgr of 1'. De horizontale rand
wordt afgelezen door middel
van een schaalmicroscoop,
waarvan het oculair zich ter
plaatse van een der uiteinden
van de horizontale as bevindt.
De middelbare fout in de en
kele richtingsmeting is onge
veer 0,2 cgr of 0,1'.
Voor het geval, dat de dia-
gramstrepen bij hellingen groo-
ter dan 49 gr of wegens ter
reinhindernissen niet te ge
bruiken zijn, zijn twee vaste
afstandstrepen met een
constante 200 aangebracht.
Het instrument kan worden
geleverd met een opzetbous-
sole, waarvan de rand ro
teert, zoodat steeds kan
worden afgelezen bij een
vasten index. Verder kan het
instrument nog worden voor
zien van een inrichting voor
gedwongen centreering.
Geo 42-053-1. Das triogonometrische Schcinwerfergerat TSG III. Zie fig. 4.
Voor richtingsmetingen over groote afstanden of bij slecht zicht of voor
nachtelijke waarnemingen kan het noodig zijn het richtpunt zichtbaar te maken
met behulp van kunstlicht. Hiertoe dient de richtlamp TSG III van Zeiss. Vol
gens de brochure kunnen hiermede des nachts bij helder weer afstanden van
67 km en bij zwak nevelig weer afstanden van 26 km worden overbrugd bij
gebruik van een kijker met 27-voudige vergrooting en 40 mm objectiefopening.
Voor metingen overdag zijn deze afstanden resp. 37 en 17 km. Ik wil hier niet
ingaan op de vraag of de scherpte, waarmede deze afstanden zijn opgegeven,
wel vereenigbaar is met de vaagheid van de uitdrukkingen „helder" of „zwak
nevelig weer", doch slechts constateeren, dat het apparaat een uitstekend hulp
middel kan zijn.
De richtlamp, welke geheel het uiterlijk heeft van een electrische fietslantaarn,
is draaibaar en kipbaar bevestigd op een onderstel met drie stelschroeven. De
diameter van den uitgezonden lichtbundel is 9 cm.
Er kunnen twee soorten gloeilampen worden gebruikt; lampen met een stroom
verbruik van 1 of 4 Watt, beide voor een spanning van 2,4 Volt. De stroom
wordt geleverd door een accu met een capaciteit van 30 ampère-uren bij een
spanning van gemiddeld 2,4 Volt. In plaats van een accu als stroombron, kan
ook een dynamo met slinger worden geleverd.
R. ROELOFS.
