104
het bepalen van de ligging van een punt als de richtingen van uit
dat punt naar drie bekende punten gegeven zijn. Het is de ver
dienste van S n e 11 i u s te hebben ingezien, welke beteekenis dit
probleem voor de landmeetkunde zou kunnen hebben. Hij was niet
de eerste die dit pïobleem stelde en oploste. En ook na hem zijn
vele beroemde oplossingen gevonden. Ik noem hier slechts die van
Collins, C a s s i n i en de prachtige oplossing die door Profes
sor T i e n s t r a uit bescheidenheid, de methode van de barycen-
trische coördinaten is genoemd. De graadmeting van S n e 11 i u s
heeft geen nauwkeurig resultaat opgeleverd. Hij vond voor de
omtrek van de aarde een uitkomst die drie procent fout was. Meer
nog dan de onnauwkeurigheid van de horizontale hoekmetingen,
die met de gegeven instrumenten weinig beter hadden kunnen wor
den verricht, wordt deze fout veroorzaakt door onbegrijpelijke on
nauwkeurigheden in de poolshoogten en in het azimuth van Leider
naar Den Haag.
S n e 11 i u s heeft later vele verbeteringen aangebracht en ten
slotte voltooide Musschenbroek het werk. In 1719 werd een
resultaat gepubliceerd, dat niet onderdeed voor dat van de metingen
van Picard, die door de Franschen worden beschouwd als de
eerste serieuze pogingen om de omtrek van de aarde te bepalen. Be
halve de wetenschappelijke resultaten, leverde de meting van Snel-
1 i u s voor het eerst betrouwbare afstanden tusschen de voornaam
ste Hollandsche steden.
Omstreeks deze tijd nam de geodetische wetenschap, buiten onze
grenzen, een groote vlucht. De strijd over de vraag of de aarde
aan de Polen was afgeplat of in de richting van de aardas was
uitgerekt, was aanleiding tot het zenden van Fransche expedities
naar Peru en Lapland.
Peru is gelegen in de omgeving van de aequator. Indien afplat
ting aanwezig is moet de lengte van een breedtegraad aldaar kleiner
zijn dan de lengte van een breedtegraad in het nabij het poolgebied
gelegen Lapland. Uit het resultaat der metingen bleek dat de aarde
aan de polen is afgeplat, zoodat niet meer de bol maar de ellipsoïde
als benadering van het aardoppervlak moest worden aangenomen.
Het probleem van de grootte en vorm der aarde werd hierdoor niet
eenvoudiger.
Een belangrijke stoot tot het verrichten van graadmetingen is
gegeven door de invoering van het decimale stelsel. In 1791 werd
door de Constituante besloten een eind te maken aan de chaos in
de lengtematen. Dit besluit kon worden doorgevoerd in de gebieden
die onder Fransche invloed stonden en drong dan ook niet of lang
zaam verder door. Nu de wereld meer en meer één geheel gaat wor
den zou het meer dan gewenscht zijn dat de chaos op dit gebied, die
nog steeds bestaat, wordt opgeheven. Het zal op groote bezwaren
stuiten, maar voor de toekomst, ik zou willen zeggen voor de goede
verstandhouding der volkeren, moet deze stap gewaagd worden.
In 1791 werd als lengteëenheid een natuurgrootheid gekozen en
