117
voor topografische doeleinden. De camera werd daarbij op een
statief in het terrein opgesteld, een methode die genoemd wordt:
terrestrische fotogrammetrie. Natuurlijk ziet men daarbij al dadelijk
in, dat het overzicht over het terrein beter is, naarmate de stand
plaats hooger is en als gevolg van deze overweging worden dan ook
reeds enkele jaren later de eerste opnamen uit de lucht gemaakt,
waarbij men gebruik maakt van kabelballons en vliegers.
In den loop der volgende jaren worden allerlei verbeteringen in
de apparatuur aangebracht, maar de luchtfotogrammetrie krijgt haar
groote kans als gedurende den eersten wereldoorlog de snelle ont
wikkeling van de luchtvaart met vliegtuigen en de gelijktijdige
groote behoefte aan kaarten voor de oorlogvoering, de omstandig
heden scheppen voor een geweldigen vooruitgang.
De terrestrische fotogrammetrie raakt daardoor wat op den ach
tergrond, zonder nochtans geheel te worden verdrongen; rustig en
gestadig blijft zij zich ontwikkelen tot een zeer bruikbare methode
van opneming van die gebieden, waartoe zij van nature beperkt is:
sterk geaccidenteerd bergland.
Deze enkele historische opmerkingen hebben geenszins de pre
tentie, een eenigermate bevredigend beeld te geven van de geschie
denis der fotogrammetrie. Wel kunnen zij wellicht en dat was
de bedoeling U een indruk geven van den leeftijd of dui
delijker uitgedrukt: de jeugd van dezen modernen tak van de
landmeetkunde.
Overigens zal er nog voldoende gelegenheid zijn, in het verdere
betoog, dat met het oog op den tijd beperkt zal moeten worden tot
de luchtfotogrammetrie, eenige geschiedkundige mededeelingen in
te vlechten.
Wanneer men een foto van vlak terrein, met een ongeveer verti
cale camera van een vliegtuig uit genomen, bekijkt, is het de sterke
overeenkomst met een kaart die onmiddellijk opvalt. Er is daardoor
eenige kans, dat de niet-deskundige beschouwer tot het vermoeden
komt, dat van foto tot kaart slechts een onbeduidende stap is.
In werkelijkheid echter liggen in deze tweede fase van het pro
ces, het vervaardigen van de kaart uit de foto, vele moeilijke ma
thematische, technische en foutentheoretische problemen, waaronder
er verschillende zijn waarvoor een afdoende oplossing nog niet is
gevonden. De fotogrammeter is daardoor wel eens geneigd te wei
nig aandacht juist aan het eerste onderdeel, de opname, te schenken
en dus als ik eenigszins mag overdrijven het werk dan be
gonnen acht, als de leek veronderstelt, dat het klaar is!
Natuurlijk is ook dat niet juist. De foto is de grondslag voor alle
fotogrammetrische bewerkingen en moet daarom aan hooge eischen
voldoen. De beeldkwaliteit wordt behalve door uitwendige omstan
digheden als verlichting van het object, helderheid van de atmos
feer e.d. voornamelijk bepaald door het objectief en het gebruikte
lichtgevoelige materiaal.
Wat de optici op het gebied van de objectieven hebben bereikt.
