28
welke waarden dus uit het berekende onmiddellijk met de machine
kunnen worden vastgesteld.
Deze vier stellen middelbare fouten leveren een beeld van de
puntnauwkeurigheid in vier richtingen, waardoor voldoende inzicht
wordt verkregen. Het zou m.i. gewenscht zijn het formulier met
deze korte berekening aan te vullen, dit naar analogie van de con
trole-berekeningen in een over 50 gr gedraaid coördinatenstelsel.
Het is tenslotte mogelijk met deze middelbare fouten de fouten-
ellips te construeeren. Zetten we ze nl. in hun richtingen uit aan
weerszijden van het nulpunt en trekken we door de verkregen pun
ten lijnen loodrecht erop, dan ontstaat een achthoek, waarin met de
hand de ingeschreven ellips kan worden geteekend. Deze teekening
zou op den achterkant van het formulier van waarnemingen en uit
komsten kunnen worden gesteld.
Maar deze grafiek lijkt mij in het algemeen overbodig, de getal
len zeggen genoeg.
H. C. Har t m an, Landmeter van het kadaster te Amsterdam:
De lichtdrukinstallatie en haar mogelijkheden.
De fototechnische dienst van het Kadaster te Amsterdam is se
dert eenigen tijd in het bezit van een lichtdrukinstallatie, afkomstig
van de firma ,,de Atlas" te Delft. Een dergelijke volledige instal
latie bestaat uit een drietal machines, nl. een reflexapparaat, de
eigenlijke lichtdrukmachine en een ontwikkelkast. Alleen de beide
laatste machines zijn bij genoemden dienst aanwezig.
Het reflexapparaat dient om calques te vervaardigen, waarvan
de lichtdrukken zullen worden gemaakt. Dit is alleen noodzakelijk
bij niet voor lichtdrukken geschikte origineelen. Het procédé gaat
uit van het beginsel om van ondoorzichtige origineelen op eenvou
dige wijze lichtdrukbare fotografische tusschenorigineelen te ver
vaardigen en deze dan op de gebruikelijke wijze via het lichtdruk
procédé verder te behandelen. In het reflexapparaat wordt gewerkt
met speciale fotografische papieren, doch een eigenlijke fotografi
sche apparatuur (opname-camera) is hiervoor niet noodzakelijk.
Men werkt op de volgende manier: allereerst wordt een reflexne
gatief vervaardigd; dit reflexnegatief wordt gereproduceerd op con
tactpapier. Men verkrijgt dan een lichtdoorlatend, goed voor licht
drukken geschikt, positief tusschenorigineel.
Van dit tusschenorigineel worden de lichtdrukken gemaakt. Daar
mede is dus het tijdroovende, omslachtige calqueeren van kaarten
overbodig geworden. Bovendien brengt deze werkwijze mede, dat
door correcties op het negatief of op het positief, door bij teekenen
(waartoe beide zich leenen) wordt bereikt, dat in de oorspronkelijke
teekeningen geen veranderingen behoeven te worden aangebracht.
Bovendien bestaat ook een direct-positief procédé, te gebruiken
bij reproductie van eenzijdig géteekende origineelen. Een dergelijk
origineel wordt door eenvoudige doorlichting op speciaal-film ge-
