30
pier; het eerste kost 0.18, het tweede 2.10 per m2. Het voordeel
van lichtdrukken begint bij meer dan drie reproducties, uitgezonderd
bij transparante teekeningen, waar het voordeel dadelijk optreedt.
De vraag naar afdrukken van kadastrale kaarten, vooral in verband
met herstel, wederopbouw, agrarische diensten, enz. stijgt voortdu
rend. Ter illustratie moge dienen, dat in het topjaar 1940 door den
fototechnischen dienst ruim 74000 foto's (groot en klein) werden
vervaardigd. De dienst is thans, wegens gebrek aan materiaal, niet
in staat aan alle aanvragen te voldoen. Wanneer alleen rekening
wordt gehouden met den kadastralen dienst, waar hoogstens drie
reproducties van eenzelfde kaart noodig zijn, treedt bij gebruik van
een lichtdrukinstallatie dan slechts besparing op, wanneer de tee
keningen transparant zijn, in welk geval het voordeel bij de eerste
reproductie begint.
Ten gevolge van oorlogshandelingen heeft het kadastrale archief
groote verliezen geleden, o.a. te Arnhem. De mogelijkheid is thans
overwogen van de nog aanwezige nette-plans reproducties te ver
vaardigen, en deze dan op te werken tot minuutplans en bijbladen.
Langs verschillende wegen zijn daartoe proeven genomen, ten einde
tot zoo goed mogelijke resultaten te komen.
Aanvankelijk vervaardigde de firma Ahrend en Zoon van
eenige nette plans neo-afdrukken, waarbij bleek dat drukke en niet
fraaie nette-plans van enkele dorpskernen tamelijk onduidelijke af
drukken gaven, waarvan dus veel moest worden opgehaald en aan
gevuld.
Daarom werd toen overwogen of het niet mogelijk zou zijn langs
fotograf ischen weg of door middel van lichtdruk betere resultaten-
te verkrijgen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de onmogelijk
heid om verschillende soorten materiaal aan te schaffen een zeer
ernstige belemmering voor de proefnemingen vormde.
Zoo was de fototechnische dienst niet in staat films van de plans
te maken, aangezien deze niet verkrijgbaar zijn. Ten einde toch een
indruk te krijgen van hetgeen met een film te bereiken zou zijn,
werd als volgt gehandeld. Bij de hermetingen van Amsterdam,
Hilversum en Bussum worden de nieuwe kaarteeringen uitgevoerd
op schaal 1 250 of 1 500. Voor de samenstelling van het nieuwe
plan worden van deze kaarteeringen films gemaakt op schaal 1
1000, waarbij met alle mogelijke factoren rekening wordt gehouden,
o.a. werking van het papier, werking van de film, enz.; bij het
kopieeren van de film op het nieuwe plan worden de grootst moge
lijke voorzorgsmaatregelen genomen om afwijkingen te voorkomen.
Van een dergelijke film werd een lichtdruk gemaakt, welke zeer
scherp bleek te zijn en waarop alle finesses met groote duidelijk
heid overkwamen. Aangezien de film in dit geval een verkleining
was van het plan, waren de lijnen op de film zeer dun; niettemin
waren op den lichtdruk de lijnen volkomen gaaf.
Een andere werkwijze bestond hierin, dat van de netteplans, via
een negatief, een positieve fotokopie op fotografisch papier werd
vervaardigd. Deze fotokopie was zeer voldoende. Het gebruikte
fotografische papier had echter niet de dikte van en benaderde, wat
