33
nend, met vrij zwakke potloodcijfers. Hiervan moest dus allereerst
een calque gemaakt worden, daarna een lichtdruk. Dit geschiedde
op een tweetal soorten papier, nl. rétocé-normaal en rétocé-contrast.
Beide lichtdrukken muntten uit door groote duidelijkheid. Een on
derzoek naar rekking of krimping van de calque wees uit, dat deze
zoo goed als niet aanwezig waren.
Het tweede veldwerk was tweezijdig, op niet-transparant papier.
Het was dus mogelijk rechtstreeks een lichtdruk te maken, hetgeen
geschiedde op de beide genoemde soorten papier. Deze resultaten
waren bijzonder goed; zij waren veel duidelijker en scherper dan
de, van hetzelfde veldwerk door den fototechnischen dienst ge
maakte lichtdrukken. Tevens volgt hieruit dat zij veel beter waren
dan de resultaten van de fabriek „de Atlas".
Wanneer men de resultaten beschouwt, die tegenwoordig met
lichtdruk verkregen worden, vraagt men zich af, of de kadastrale
dienst daarvan geen voordeel kan trekken. Wel zal het noodzakelijk
zijn de kadastrale werkmethode aan een wijziging te onderwerpen;
immers zal zij zich moeten aanpassen aan de techniek van den
lichtdruk. Dit klemt te meer, wanneer binnen afzienbaren tijd de
beste kwaliteiten film of filmpapier te verkrijgen zullen zijn. Door
de firma „de Atlas" worden dan weder de kodatrace-film en de
arcasolfilm in den handel gebracht, in kwaliteiten die nog uitsteken
boven die van 1940 en 1941 en waaromtrent in de artikelen van
den Heer Bongaerts in het orgaan der Vereeniging van tech
nische ambtenaren van het Kadaster veel lezenswaardigs is te vin
den (zie 2e jaargang, nrs 1, 3, 4 en 6).
Daarnaast verschijnt de firma van der Grinten met de
zgn. „ocématfilm", een nieuw transparant lichtdrukmateriaal. Dit
materiaal is volkomen transparant en toch beschrijfbaar, zoowel
met inkt als met potlood, leent zich voor kaarteerwerk, terwijl rek
king of krimping tot een minimum is gereduceerd. Het is tevens ge
schikt voor het aanbrengen van correcties, aangezien erop geradeerd
kan worden, waarbij de radeervastheid zeer groot is. Het zal in ver
schillende breedten verschijnen, o.a. ook 100 cm, en in rollen van 5
en 10 m lengte, zoodat het geschikt is voor kadastrale plans.
Het komt mij voor dat, zoodra genoemde kwaliteiten film ver
krijgbaar zijn, proefnemingen alleszins gerechtvaardigd zijn. Van
een bestaand minuutplan kan een positieve calque op film gemaakt
worden, door middel van een omkeerbad, welke als bijblad kan fun-
geeren. Voor de nieuwe hulpkaarten is gebruik te maken van wit
transparant papier, zonder glad oppervlak. De groote voordeelen
zijn duidelijk, nl. geen kopieerspiegels, geen kunstlicht, geen ver
moeiende inspanning der oogen; daarnaast de mogelijkheid zooveel
lichtdrukken te maken als men verkiest. Een tweede mogelijkheid
bestaat in het rechtstreeks kaarteeren van een nieuw plan op mat-
film, welke als werkplan in gebruik blijft en waarnaast een positieve
calque op matfilm als minuutplan wordt vervaardigd. Het is duide
lijk, dat ook het vervaardigen en vernieuwen van nette-plans, veld-
plans en gemeenteplans, ja zelfs het maken van extract-plans, door
de aanwezigheid van films in andere banen kan worden geleid. Bij
