210
zoals de moderne gerationaliseerde landbouw eist. Ik behoef slechts
onder Uw aandacht te brengen de versnippering der landbouwgron
den, de grote afstanden der kavels tot de gebouwen en de ondoelma
tige grootte van vele percelen en bedrijven. Hiervan is het gevolg, dat
de landbouw in dergelijke gebieden een achterstand vertoont ten aan
zien van de landbouw in nieuwe landen en in nieuw ingepolderde en
ontgonnen gebieden.
Om het de Nederlandse landbouw mogelijk te maken de concur
rentie het hoofd te bieden is het gewenst de achterstand op het gebied
van het grondgebruik ten spoedigste in te halen. Het is duidelijk,
dat het hier een taak betreft van zeer grote omvang, die onze volle
aandacht zal vragen.
Het spreekt vanzelf, dat hier niet alleen gedacht is aan een zuiver
technische verbetering van onze landbouw, maar dat in een agrarisch
dicht bevolkt land als het onze met zovele middelgrote en kleine be
drijven in het oog moet worden gehouden de verbetering van de be
staansmogelijkheden van deze categorieën van bedrijven.
De rationalisering van het grondgebruik kan langs verschillende
wegen worden bevorderd, waarvan genoemd mogen wordenruil
verkavelingen, herverkavelingen en een leiding bij verpachting, bij
overdracht en bij overgang van grondeigendom.
In het bijzonder dient overwogen te worden in hoeverre leiding
moet worden gegeven bij de verpachting van losse percelen, opdat men
tot een gebruiksverkaveling geraakt die beantwoordt aan economi
sche en sociale eisen.
Genoemde verkavelingen zijn de meest ingrijpende maatregelen ten
aanzien van de grondeigendom en het grondgebruik die men zich kan
denken en zij eisen ook grote investeringen van kapitaal. De laatst
genoemde middelen zijn het minst ingrijpend, zij maken een geleide
lijke sanering in samenhang met het maatschappelijk leven mogelijk
en zij zijn ook het minst kostbaar.
Het komt mij dan ook redelijk voor, dat bij een bestudering van
een nieuwe pachtwetgeving bijzondere aandacht wordt besteed aan de
omschrijving van de criteria der toetsing, opdat bruikbare en voor de
buitenwereld algemeen bekende maatstaven worden vastgelegd, zodat
vooral de Grondkamer niet in het onzekere verkeert, wat zij ter be
vordering van het rationele grondgebruik moet doen of nalaten.
Het huidige landbouwbeleid der Regering gaat in de richting van
de bevordering der productiviteit in de landbouw, terwijl tevens door
de Regering waarborgen worden gegeven voor de stabiliteit der pacht-
verhoudingen en der inkomsten van de landbouwer. Hiertegenover
heeft de gemeenschap het recht te verlangen, dat het grondgebruik
zowel in het belang van de verpachter als van de gemeenschap zo doel
matig mogelijk plaats heeft, zowel in economisch als technisch opzicht.
Het komt mij daarom ook gewenst voor, dat de verpachter zich in de
toekomst op een gemakkelijker wijze dan tot dusverre van een in dit
opzicht nalatige pachter kan ontdoen. Bovendien moet het mogelijk
worden, dat gezonde initiatieven van de verpachter niet belemmerd
kunnen worden door conservatisme van de pachter.
