301
over de eigendom een feitelijk vermoeden kan opleveren, ter beoor
deling van de rechter (enkele speciale wetsbepalingen als van de Ont
eigeningswet laat ik hier terzijde; zij stellen slechts het principe nader
in het licht).
Aldus is in het kort geformuleerd de huidige toestand. Zulks vast
te stellen en voortdurend in het oog te vatten is noodzakelijk bij het
beramen van middelen om ons land een betrouwbaarder kadaster te
verzekeren en bij het kiezen van zijn argumenten om zodanig plan
voldoende relief te geven om het eens tot werkelijkheid te doen
worden. Want waar het fundament wankelt, daar kan ook het bouw
werk niet soliede zijn. En nu moet ik wel uitspreken dat het rapport
van de SC op menige plaats de indruk wekt als had de Commissie
omtrent de huidige rechtskundige toestand opvattingen die met de
werkelijkheid niet stroken. Ik moge daarvan enige der aanwezige
symptomen aanwijzen.
Op bladz. 147 spreekt zij uit dat voor de overdracht en vesti
ging van zakelijke rechten in de meeste gevallen aanduiding met de
kadastrale kenmerken voorgeschreven" (is). Voor het recht van
hypotheek is dit inderdaad vol te houden, doch dit zakelijke zeker
heidsrecht zal de SC toch wel niet in het bijzonder in de gedachte
hebben gehad Hoe dit zij, voor alle andere zakelijke rechten -de
eigendom daaronder begrepen is haar stelling onjuist. Een akte,
inhoudende (bijv.) verkoop en overdracht van een daarin zonder
enige kadastrale omschrijving aangeduid huis doet na overschrij
ving de eigendom overgaan (aangenomen uiteraard dat de wilsover
eenstemming in de akte is belichaamd en het object op voor partijen
kenbare wijze is aangeduid). Dat nu de kadastrale boekhouding (een
term die het begrip geheel juist weergeeft) niet kan worden bijge
houden omdat een ambtelijk voorschrift zulks belet, is voor de eigen
dom irrelevant en al evenzeer het feit dat, indien het een notariële
akte ware, de Notariswet de notaris een boete zou doen verbeuren.
Op bladz. 175 stelt de SC dat art. 678 B.W. mogelijk maakt dat de
eigenaar van zijn nabuur afpaling van de kadastrale grens vordert.
Dit zou slechts juist zijn als de kadastrale grens synoniem was met de
eigendomsgrensbij een geheel andere juridische functie van het
kadaster in ons rechtsstelsel zou dit mogelijk zijn; thans is het onjuist.
Art. 2 van het concept voor een ontwerp van een „Kadasterwet"
bepaalt dat de openbare registers worden bijgehouden en bewaard door
de Rijksdienst van het Kadaster. Een dergelijke bepaling zou inder
daad mits de wetgever bereid zij haar tot wet te verheffen
denkbaar zijn. Doch zij zou slechts passen in de gedachtengangdat
het bij onze eigendomsverhoudingen, zoals zij civielrechtelijk verankerd
zijn, eigenlijk zou gaan om het kadaster, ten aanzien waarvan dan de
openbare registers een dienende functie zouden hebben; dat, om het
anders te zeggen, de openbare registers eigenlijk zouden strekken om
de bijhouding van het kadaster (de kadastrale boekhouding) te kunnen
bewerkstelligenDeze gedachtengang de toelichting op art. 2 kan
slechts de indruk wekken alsof zij die van de SC ware zou echter
de rollen omdraaien en de werkelijk bestaande verhoudingen als
boven geschetst miskennen.
