65
leid op sociaal-economisch gebied; arbitragemogelijkheid bij meeningsverschillen
tusschen Departementen van Algemeen'Bestuur omtrent de bestemmng van grorv-
den; verhouding tusschen ruimtelijke ordening en volkshuisvesting; verhouding
tusschen Rijksorgaan en Provinciale organen voor de ruimtelijke ordening.
Algemeen Ned.-lndisch Tijdschrift voor Landmeetkunde en Kadaster
In 1940 zijn door Mr C. G. van Huls een viertal radiovoordrachten gehouden
over het Indische Kadaster voor de Bataviasche radiovereeniging, welke voor
drachten zijn opgenomen in afl. 1 en 2, jg. 1940.
Na een uiteenzetting van het begrip „Kadaster" in het algemeen wordt de
totstandkoming van het Nederlandsche Kadaster geschetst, waarna de ontwikke
lingsgang van het Indische Kadaster wordt behandeld.
In 1834 werd in Ned. Indië de Overschrijvingsordonnantie ingevoerd; levering
van onroerende goederen moest plaats hebben bij een zoogenaamde gerechtelijke
akte. Gewoonte was in de akte het onroerend goed aan te duiden met het num
mer, waaronder het bij de belasting bekend was, het verpondingsnummer, dat
door den gouvernementslandmeter (die het Kadaster verzorgde) aan de onroe
rende goederen werd gegeven. Ook hield hij de verpondingskohieren aan. Door
den gouv. landmeter werd een kaartje, meetbrief, gemaakt, dat bij de akte werd
gevoegd en diende voor speciale aanduiding van het goed. Met de belasting
heeft de gouv.landmeter (thans het Kadaster) niets meer te maken. Wel worden
de namen „verpondingsnummer'' (in eerste instantie het nummer van het per
ceel, waarvan de gerechtelijke akte is verleden) en „kohier" (dat de plaats
inneemt van het openbaar register, waarin alles wat voor den eigenaar van be
lang is omtrent zijn eigendom, is te vinden) nog gebruikt. De Ind. grondbelasting
wordt geheven naar de opbrengst van het goed, onafhankelijk van de grootte.
In de eerste plaats is het Ind. Kadaster, in 1875 ingevoerd, eigendomskadaster,
dat zich uitsluitend bemoeit met „Westersche" gronden en de daarop rustende
zakelijke rechten. Hiernaast bestaat een z.g. landrentekadaster, dat een zuiver
belastingkadaster is, registratie van gronden voor belastingdoeleinden.
Er is ook een streven geweest om te komen tot een Inlandsch Kadaster, een
samenstel van kaarten en registers omschrijvende alle Inheemsche bezitsgronden.
Er bestaan ook nog z.g. huurkadasters (b.v. op de Westkust van Borneo) waar
gronden, alvorens aan vreemde Oosterlingen in huur te worden afgestaan, wor
den opgemeten en in kaart gebracht, terwijl een huurregister wordt samenge
steld.
Alle grond waarop anderen geen recht van eigendom kunnen bewijzen, behoort
aan het Gouvernement, dus ook de Inlandsche Gronden, daar men t.o.v. deze niet
spreekt van „eigendomOm grond te verkrijgen en om over grond te beschikken
moet men zich wenden tot het Gouvernement. (Zie Agrarische Wet van 1870.)
Het B.W. somt de rechten op, die men als Europeaan op den grond kan uit
oefenen.
T.a.v. de publiciteit (openbaarmaking van overdrachten) geldt in Indië nog
steeds de oude overschrijvingsordonnantie van 1834 en niet het B.W. De leve
ring van onroerende goederen geschiedt door het verlijden van een akte (gerech
telijke akte) ten overstaan van den overschrijvingsambtenaar. Deze akte kan
behalve de levering ook de persoonlijke overeenkomst inhouden. Het systeem
stamt uit het oudhollandsche (Germaansche) recht. Meestal is de overschrij
vingsambtenaar een rechterlijk ambtenaar. Door de akte te verlijden geeft hij aan
de levering het cachet van openbaarheid. De jaarsgewijs gebundelde akten die
nen als openbaar register. Zelf kan het publiek geen inzage nemen om te'weten
wie de gerechtigde is tot een zeker onroerend goed. De inschrijvingsambtenaar
doet dit op verzoek en geeft desgevraagd een schriftelijk bewijs af.
Het Kadaster beschikt verder over een register dat per eigendomsperceel bij
zonderheden die van belang zijn, vermeldt, het z.g. hoojdregister der verponding.
Door maandelijksche opgaven van de eigendomsovergangen door den over
schrijvingsambtenaar wordt dit register bijgehouden, dat tegenwoordig den vorm
van een kaartregister heeft (perceelskaarten). Een alfabetische naamlijst van de
eigenaren binnen het kantoorressort op kaartsysteem (achter de namen staan de
eigendommen vermeld) completeert het register.
Wil men beschikking krijgen over gouvemementsgrond die te voren geen
