66
eigendom' was, dan moet men aan tallooze voorwaarden voldoen (o.a. aan
openbaarmaking, dus het verlijden van een gerechtelijke akte) alvorens het
Gouvernement afstand van den grond doet. De overschrijvingsambtenaar geeft
kennis aan het Kadaster, dat aan het nieuw ontstane eigendomsperceel een num
mer toekent, dat verpondingsnummer heet, een soort kadastraal kenmerk dus.
Deze nummers vormen de basis van de kadastrale boekhouding. Het hoofdregister
is in volgorde van die nummers ingericht en in de naamlijst wordt met behulp
daarvan weer naar het hoofdregister verwezen. Omtrent hypotheken geven deze
registers geen inlichtingen; daartoe moet men zich tot den overschrijvingsambte
naar wenden.
Het beginsel der specialiteit komt dus tot uiting in het verpondingsnummer,
doch identificatie van een onroerend goed is hiermee nog niet voldoende. Om
in afdoende aanduiding en omschrijving van het goed te voorzien, is bepaald,
dat geen gerechtelijke akte wordt verleden, tenzij van het voorwérp dier akte
(het onroerend goed) door het Kadaster een meetbrief is opgemaakt. Hieronder
wordt verstaan een kaart, een afbeelding van het betrokken stuk grond, waarop
de grenzen, de merkteekens waaraan die grenzen vastliggen en de bebouwing
duidelijk zijn aangegeven.
Vermeld worden ook de grootte, het bestuursressort waarin het onroerend
goed is gelegen; in het kort een zoo uitvoerig mogelijke aanduiding, zoodat in
alle opzichten aan het specialiteitsbeginsel is voldaan.
Blijkt bij verkoop van een onroerend goed, dat daarvan geen meetbrief be
staat of dat de bestaande meetbrief niet meer aan bepaalde eischen voldoet, dan
moet de kooper zich eerst tot het Kadaster wenden om mede te deelen, dat hij
%tot levering wil overgaan. Het Kadaster gaat dan na of de bestaande meetbrief
voldoet, dan wel of een nieuwe noodig is en geeft als bewijs dat door den koo
per is kennis gegeven een landmeterskennis af, waarin de meetbrief (oude of
nieuwe) wordt genoemd en tevens verpondingsnummer en bestiiursindeeling. Deze
landmeterskennis wordt niet afgegeven zoolang de eventueel benoodigde nieuwe
meetbrief niet klaar is. De overschrijvingsambtenaar maakt geen gerechtelijke
akte op, alvorens hem een landmeterskennis wordt overgelegd en heeft zoodoende
de zekerheid, dat hij bij het opmaken beschikt over een goede aanduiding van
het goed.
De minuten van meetbrieven en landmeterskennissen worden tot registers sa
mengebundeld en ten kadasterkantore bewaard.
De meetbrieven kunnen natuurlijk niet de ligging van de verschillende objecten
t.o.v. elkaar aangeven. Daarom is voorgeschreven, dat alle meetbriefperceelen
moeten voorkomen op een overzichtskaart. Als zoodanig doen verschillende soor
ten van kaarten dienst. De moeilijkheid is hier dat in Indië de gekadastreerde
gronden veelal geen aangesloten geheel vormen. Van de plannen om een over
zichtskaart van den geheelen archipel te maken is nooit iets gekomen. Voor zoo
ver de kadastrale perceelen verspreid liggen, wordt volstaan met aanduiding
van dê ligging op topografische kaarten. Waar de Westersche gronden een
meer aaneengesloten complex gaan vormen, wordt een kaart op grootere schaal
samengesteld, een z.g. blokkaart, die later kadastrale kaart werd genoemd. Van
de meeste wooncentra bestaan thans dergelijke plans met de grenzen van meet
briefperceelen en waarop ook de voornaamste wegen en waterloopen en de
bebouwing voorkomen. In de perceelen wordt het verpondingsnummer en het
meetbriefnummer geplaatst, zoodat er verband is tusschen kaart en boekhouding.
Evenals bij ons te lande kunnen de kadasterplans van groot nut zijn bij de
Voorbereiding van planologische werken. Tot de taak van het Kadaster behoort
ook het uitzetten van grenzen op verzoek van particulieren. Soms zal geen op
lossing van een grenskwestie zijn te geven, waarvoor ten volle kan worden in
gestaan. Men zit nog steeds met de erfenis van de oude gouvernementsland
meters, die met hun metingen destijds niet altijd even serieus zijn geweest; lang
niet alle meetbrieven zijn kadastrale meetbrieven! Bij een grensgeschil dat voor
den rechter gebracht wordt, zal de kadasterambtenaar de deskundige zijn, wiens
advies meestal door den rechter wordt gevolgd.
Vier punten vormen in Indië van oudsher de kern van het kadastrale stelsel,
punten die in Nederland reeds lang op de kadastrale verlanglijst staan:
1. De omschrijving van elk onroerend goed bij meetbrief, waarin tot in de
kleinste details de begrenzing wordt aangegeven, die, mits de „vaste punten"
