166
tekening ter beschikking heeft? De nagraving wordt dan toch wel
rot de eenvoudigste vorm teruggebracht.
Hoe komt het nu weer, dat deze burcht zich zo fraai aftekent en
nochtans onbekend was gebleven? Ook dat is weer verklaarbaar. Het
heeft in de nacht vóór de opneming zwaar gerijpt, misschien zelfs heel
licht gesneeuwd. Wij kunnen dit zien. doordat er nog witte plekken in
de foto voorkomen en doordat in de schaduw van de bomen niet op-
gedooide rijp of sneeuw staat afgebeeld. De bodem bij de voormalige
burcht heeft nu door het verschil in substantie (voormalige grachten
zijn gevuld met veen, voormalige muren hebben steen achtergelaten)
een tekening te voorschijn geroepen, die alleraardigst is en nog altijd
tot een van mijn meest geliefde „gevallen" behoort.
De datering zal vermoedelijk omstreeks het jaar iooo vallen en het
is dan ook mogelijk, dat wij hier te doen hebben met de burcht van een
bisschop, die rechten hief op het vervoer van producten.
Dit brengt ons op een ander aardig, schoon minder recent geval,
van een burcht nabij de IJssel, waarvan bekend was uit oorkonden, dat
aldaar door de burchtheer tolrecht werd geheven van schepen die langs
het kasteel voeren.
Maar de burcht ligt middenin het landdoch de luchtfoto
helpt ons ook hier weer. De IJssel stroomde nl. vroeger meer westelijk.
De oude bedding is op de luchtfoto duidelijk, doch in het terrein
totaal niet herkenbaar. Vast staat dus, dat de burcht destijds aan de
IJssel lag en de kasteelheer beheerste dus de scheepvaart op de IJssel.
Men moet dus niet te gauw denken aan fouten en misvattingen in oude
geschriften, iets waartoe men maar al te vaak geneigd is als men zelf
de oplossing niet vinden kan.
Nog is de foto aan de A niet die van de oudste burcht in Nederland,
want de Romeinen hebben in ons land ook nog iets achtergelaten.
Foto VI toont ons het voormalige Fectio, het huidige Vechten.
Hoe zwak ook, met wat goede wil is de rechthoekige aftekening van
het voormalige Castellum goed vast te stellen en niet alleen dat, doch
zelfs de torens in de hoeken tekenen zich af. Daar dit Castellum des
tijds reeds door Remouchamps is nagegraven en wij de plattegrond
dus kennen, valt het niet moeilijk de absolute overeenstemming tussen
onze zwakke bodemtekening en de opgraving van Remouchamps vast
te stellen. Zelfs geeft Remouchamps de beschoeiing aan van een Ro
meinse haven. Deze beschoeiing komt in de foto eveneens nog zwakjes
tot uitdrukking. Doch' hoe verklaart men een haven midden in dit
droge gebied?
Weer brengt de luchtfoto uitkomst en toont in een opneming in een
natter stadium, dat vroeger ter plaatse van de beschoeiing de Zuid
oever van een Rijnbocht liep. 2000 jaar geleden liep de Rijn dus langs
Fectio. De foto heeft ons bovendien nog iets aardigs te vertellen, want
dit Fectio ligt zij aan zij met ons huidige fort Vechten. De Romeinse
en de XlXe eeuwse veldheer kozen nagenoeg hezelfde punt om hun
sterkte aan te leggen. Wat is er toch weinig nieuws onder de zon
Maar nog zijn dit niet de oudste „oudheden".
In foto VII vinden wij bij Papeloze kerk in Drente een fraai voor-
